Η ψηφιακή αφήγηση και τα οφέλη της στην ανάπτυξη του λεξιλογίου στα παιδιά της νηπιακής ηλικίας (4-7 ετών) στο νηπιαγωγείο

Abstract

Οι ψηφιακές αφηγήσεις παρουσιάζονται ως καινοτόμες στρατηγικές μάθησης, οι οποίες καθιστούν δυνατή την αλλαγή του μονόδρομου εκπαιδευτικού μοντέλου σε πολυκατευθυντικό και το πεδίο της διδακτικής, διεγείροντας τις μαθησιακές διαδικασίες από μια λογική τύπου συστημικής ενεργοποίησης της οπτικής, ακουστικής, αισθητηριακής, κάνοντας το βήμα από μια διαδικασία απομνημόνευσης προς την αφομοίωση, την κατανόηση και τη μεταφορά της γνώσης προς τη μάθηση σε πραγματικά πλαίσια. Η υπόθεση της αφήγησης αποτελεί έκφραση ψηφιακών αφηγήσεων, η οποία νοείται ως σύστημα οπτικών και ηχητικών γλωσσών που επιτρέπουν την υπερκειμενική πλοήγηση, η οποία στην περίπτωση της εκπαίδευσης παρουσιάζεται ως τέχνη αφήγησης, η οποία καθιστά δυνατή τη δημιουργία δυναμικής, αισθητηριακής και ανοιχτής εκπαίδευση, η οποία προτείνει μεθόδους ενεργητικής μάθησης, συνδημιουργίας και οικοδόμησης της γνώσης με συλλογικό τρόπο. Κύριος σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να περιγραφούν και να αναλυθούν ποιοτικά οι εμπειρίες που αποκτήθηκαν από την έρευνα. Να αποτυπωθούν ,επίσης τα οφέλη της από την εκπαιδευτική χρήση της ψηφιακής αφήγησης μια ιστορίας σε σύγκριση με μια παραδοσιακή αφήγηση μέσα από ερωτήσεις ανοιχτού τύπου. Όλα αυτά έχουν διερευνηθεί και καταγραφεί μέσα από τη βιντεοσκόπηση και τη μαγνητοφώνηση .Τα δεδομένα που έχουν συλλεχθεί ,έχουν διαβαστεί πολλές φορές και έχουν επεξεργαστεί έτσι ώστε να εξαχθούν τα συμπεράσματα. Στην πρώτη φάση περιλαμβάνεται η ανάγνωση μιας ιστορίας ,η γνωστή σε όλους αφήγηση. Έπειτα τα παιδιά κλήθηκαν μέσω ατομικών συνεντεύξεων να απαντήσουν σε ανοιχτές ερωτήσεις . Στη διαδικασία των συνεντεύξεων το κάθε παιδί απαντούσε σε ανοιχτές ερωτήσεις ,εάν επιθυμούσε ,σε ένα χώρο μακριά από τους φίλους και συμμαθητές προς αποφυγή αναπαραγωγής των ίδιων απαντήσεων .Έπειτα πραγματοποιήθηκαν οι ακόλουθες δραστηριότητες στην ολομέλεια της ομάδας όπως: α)ζωγραφική :δόθηκε η οδηγία από την ερευνήτρια-εκπαιδευτικό της τάξης να ζωγραφίσουν τους ήρωες, τις ηρωίδες της ιστορίας ή κάτι που τους άρεσε πολύ, β)κατασκευές: η δεύτερη οδηγία ήταν να αποτυπώσουν κάποιο στιγμιότυπο του παραμυθιού με υλικά χειροτεχνίας π.χ. να κατασκευάσουν με πλαστελίνη κάτι που τους άρεσε πολύ ή τους έκανε εντύπωση, να ζωγραφίσουν κ.α. που θα προκύψουν από την ομάδα. Τα παραγόμενα των μαθητών ενσωματώθηκαν στην ψηφιακή αφήγηση. Η δεύτερη φάση περιλάμβανε τη ψηφιακή αφήγηση όπου τα παιδιά παρακολούθησαν στο διαδραστικό πίνακα. Ο ερευνητής εκπαιδευτικός έχει βιντεοσκοπήσει και μαγνητοφωνήσει την όλη διαδικασία και στις δύο φάσεις .Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε η δεύτερη φάση ατομικών συνεντεύξεων ,με ερωτήσεις ανοιχτού τύπου. Στη τελική φάση έχουν συγκριθεί οι απαντήσει του κάθε παιδιού, η πρώτη με τη δεύτερη συνέντευξη.. Τα ερευνητικά ερωτήματα της παρούσας εργασίας ήταν: α) Ποια ήταν η επίδραση της ψηφιακής ιστορίας στην ανάπτυξη του λεξιλογίου των νηπίων της ψηφιακής ιστορίας; β) Ποια η συμβολή της χρήσης της ψηφιακής ιστορίας στην κατανόηση των βασικών στοιχείων της ιστορίας; Στο πρώτο ερευνητικό ερώτημα χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος των συνεντεύξεων. Η ερευνήτρια πήρε συνέντευξη από τα νήπια των τριών τμημάτων του νηπιαγωγείου .Ενώ στο νηπιαγωγείο φοιτούσαν εβδομήντα πέντε νήπια αλλά λόγω του covid19 πήγαιναν πολύ λιγότερα. Το δείγμα αποτέλεσαν σαράντα έξι(46) νήπια από τα τρία τμήματα. Στο δεύτερο ερευνητικό ερώτημα συμμετείχαν τα ίδια παιδιά με το πρώτο, σαράντα έξι στον αριθμό(46). Σε αυτό το ερώτημα χρησιμοποίησε η ερευνήτρια-εκπαιδευτικός τις συνεντεύξεις σε συνδυασμό με τα πρωτότυπα έργα των νηπίων , τις ζωγραφιές τους. Σε κάθε φάση αποτύπωναν αυτά που ήθελαν σε χαρτί Α4, σε ζωγραφιά ,οπότε η ερευνήτρια κρατούσε ημερολόγιο σε συνδυασμό με τις συνεντεύξεις ,παρατηρήσεις και τις σημειώσεις που κρατούσε πάνω σε αυτές . Όπως φαίνεται από τα παραπάνω δεδομένα η έρευνα είχε χωριστεί σε δύο φάσεις .Καθόλη τη διάρκεια της έρευνας είχε κρατηθεί ημερολόγιο σε συνδυασμό με την ψηφιακή καταγραφή , με τη χρήση ταμπλέτας που διαθέτει η σχολική μονάδα. Επίσης τα ευρήματα της έρευνας αυτής ήταν πολλά και διαφορετικά σε μερικές περιπτώσεις, από τα αναμενόμενα λόγω του εγκλεισμού, της τηλεκπαίδευσης και των τηλεμαθημάτων .Ενώ στην πρώτη συνέντευξη στις περισσότερες περιπτώσεις χρειάστηκε η ερευνήτρια να κάνει κατευθυντήριες ερωτήσεις προκειμένου να απαντήσουν τα νήπια, στην δεύτερη συνέντευξη μετά την διαδραστική ιστορία, τα παιδιά με την ερώτηση «τι έλεγε η ιστορία», ξεκινούσαν να απαντούν αμέσως και έδιναν ολοκληρωμένες απαντήσεις. Ακόμη και εκείνα τα παιδιά που στην πρώτη συνέντευξη έδωσαν μια ανεπαρκή απάντηση, φαίνεται ότι μετά την παρουσίαση της διαδραστικής ιστορίας ανέπτυξαν τον λόγο τους και τις απαντήσεις τους. Όσο αναφορά το δεύτερο ερευνητικό ερώτημα τόσο από τις ζωγραφιές των παιδιών όσο και από τις απαντήσεις φαίνεται ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μετά την παρουσίαση της διαδραστικής ιστορίας συμμετείχαν παραπάνω τόσο με τον διάλογο όσο και με τις ζωγραφιές. Γίνεται κατανοητό με την αποτύπωση των στιγμιότυπων της ιστορίας, ότι έχουν καταλάβει ποιος είναι ο βασικός ήρωας αλλά και τι συνέβει στην ιστορία. Η διαδραστική ιστορία κράτησε το ενδιαφέρον τους αμείωτο. Σαν προέκταση της έρευνας μπορεί να προταθεί να πραγματοποιηθεί στα παιδιά της Ά δημοτικού για να υπάρξει μεγαλύτερο δείγμα και να προστεθεί και την ηλικία έξι με επτά(6-7). Επίσης οι γονείς είχαν ενημερωθεί για τις δραστηριότητες και την ερευνητική αποστολή και είχαν δώσει την συγκατάθεσή τους .Είχε γίνει μια αρχική συζήτηση με τα παιδιά για το τι θα συμβεί , πως και με ποιο τρόπο συμμετέχουν όποτε αυτά θελήσουν ,αν τους αρέσει και είχαν δοθεί αποστολές-αρμοδιότητες ή αλλιώς ρόλοι στα παιδιά όπως αυτή του παιδιού-σκηνοθέτη και του παιδιού-ρεπόρτερ και άλλες για να έχει η έρευνα παιγνιώδη χαρακτήρα.