Ολοκληρωμένο πλαίσιο αξιολόγησης πλατφορμών διαχείρισης υπηρεσιών βιβλιοθήκης (Library Service Platforms - LSP)

Abstract

Τα συστήματα διαχείρισης βιβλιοθηκών 3ης γενιάς, γνωστά ως Library Service Platforms (LSP) αντικαθιστούν με ταχύτατους ρυθμούς παγκοσμίως τα προγενέστερα Library Management Systems (LMS), καθώς εκμεταλλευόμενα τις νέες τεχνολογίες, καλύπτουν με τα χαρακτηριστικά και τις λειτουργίες τους τις σύγχρονες ανάγκες των βιβλιοθηκών και των χρηστών τους. Αυτά τα νέα χαρακτηριστικά και οι λειτουργίες των LSP τα οποία τα διαφοροποιούν από τα LMS, αναφέρονται όλο και πιο συχνά στη βιβλιογραφία, όπου όμως διαπιστώνονται αποκλίσεις στην ορολογία που χρησιμοποιείται. Επιπροσθέτως, δεν έχει γίνει καμμία προσπάθεια συγκέντρωσης, διασαφήνισης και ομαδοποίησης τους στα ελληνικά. Ο στόχος της παρούσας έρευνας είναι να εντοπίσει και να καταγράψει τα καινοτόμα χαρακτηριστικά των συστημάτων διαχείρισης βιβλιοθήκης που ορίζουν ένα LSP και το διαφοροποιούν από ένα LMS και να τα αξιολογήσει ως προς τη σημαντικότητά τους, με βάση τη βαρύτητα που τους δίνουν οι Έλληνες επιστήμονες της πληροφόρησης. Αναγνωρίστηκαν 23 χαρακτηριστικά, τα οποία ομαδοποιήθηκαν σε 3 ενότητες: Νέες λειτουργίες, Αρχιτεκτονική - Τεχνολογική διάσταση και Κοινωνική διάσταση και επιχειρήθηκε η μετάφραση - απόδοσή τους στα Ελληνικά. Στη συνέχεια επιστρατεύθηκε η μέθοδος Delphi, η οποία ανήκει στις πλέον ενδεικνυόμενες για θέματα έρευνας και έχει ως στόχο τον προσδιορισμό της γνώμης (opinion poll) συνήθως ολιγάριθμων ομάδων που κατέχουν εξειδικευμένες γνώσεις. Εστάλησαν 2 γύροι ερωτηματολογίων, όπου κατά τον πρώτο οι 17 συμμετέχοντες κατέταξαν τα χαρακτηριστικά με βάση τη βαρύτητα που τους απέδιδαν, ενώ στον δεύτερο είχαν την δυνατότητα να αλλάξουν την κατάταξή τους αφού μπορούσαν να συγκρίνουν την σειρά που δήλωσαν κατά τον 1ο γύρο με τον μέσο όρο της ομάδας. Σαν αποτέλεσμα προέκυψαν δύο κατατάξεις των χαρακτηριστικών (μία προκαταρκτική και μία τελική), οι οποίες συγκλίνουν μεταξύ τους αρκετά, επιτυγχάνοντας τον στόχο της Delphi ο οποίος ήταν να καταλήξουν σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ομοφωνία απόψεων οι συμμετέχοντες - ειδικοί. Μετά την ανάλυση των αποτελεσμάτων, εκδηλώθηκαν οι προτιμήσεις των Ελλήνων επιστημόνων της πληροφόρησης σε σχέση με τις απαιτήσεις τους από ένα LSP. Ενδεικτικά, οι ειδικοί κατέταξαν σε υψηλές θέσεις τη διαχείριση νέων σχημάτων μεταδεδομένων, επιζητώντας ένα σύγχρονο σύστημα, με προοπτικές ενσωμάτωσης των νέων προτύπων (linked data κλπ.) όταν αυτά γίνουν ευρέως διαθέσιμα. Στις τελευταίες θέσεις σε 2 ενότητες βρέθηκε η χρήση της εφαρμογής για φορητές συσκευές και με σημαντική διαφορά από τα προηγούμενα χαρακτηριστικά. Παράλληλα έγιναν διακριτές και συγκεκριμένες τάσεις, δίνοντας προβλέψεις για το μέλλον των συστημάτων. Συγκεκριμένα, οι υψηλές θέσεις που βρέθηκε η συνεργασία μεταξύ παρόχων λογισμικού και βιβλιοθηκών για ανταλλαγή δεδομένων, feedback κλπ, είναι ένα δείγμα πως στο μέλλον ενδέχεται να γίνεται συνεργατικά ο σχεδιασμός των LSP με ανάδραση από τις κοινότητες των βιβλιοθηκών.