Ο οικισμός της Απειράνθου ως ανοιχτό μουσείο: τεχνολογίες γεωεντοπισμού και δημιουργία πολιτιστικού περιεχομένου

Abstract

Το αίσθημα ανάγκης της σύνδεσης με το παρελθόν μας, ολοένα και μεγαλώνει τα τελευταία χρόνια. Πολλές φορές, φαίνεται σα να ακροβατούμε ανάμεσα στην παρουσία του παρελθόντος και την έλλειψη αυτού από το παρόν μας. Σκοπός της ακόλουθης εργασίας, είναι αρχικά να παρουσιάσει, πώς οι σύγχρονες ψηφιακές εφαρμογές βοηθούν σήμερα ώστε να αναδειχθεί με κάθε τρόπο και πολύπλευρα η πολιτιστική κληρονομιά - είτε αναφερόμαστε στην άυλη, είτε στην υλική - και δευτερευόντως κατά πόσο αυτές, μας επηρεάζουν ως πολίτες αυτού του κόσμου. Μέσα από τις αναζητήσεις της έρευνας, προέκυψε το συμπέρασμα, πως τα περισσότερα εγχειρήματα ανάδειξης του πολιτισμού, εφαρμόζονται πρώτα σε εκπαιδευτικό περιβάλλον. Αυτό συμβαίνει, διότι σε μία εποχή έντονων τεχνολογικών εξελίξεων, τα παιδιά είναι πιο εξοικειωμένα με τον ψηφιακό κόσμο, όμως περισσότερο αποκομμένα από την αξία του πολιτισμού και το περιβάλλον του. Παράλληλα, οι γρήγοροι ρυθμοί ζωής, αποξενώνουν συνολικά τους ανθρώπους από την τέχνη, την παράδοση, τον πολιτισμό και την ιστορία. Αυτό μπορεί να διαπιστωθεί ιδιαίτερα, από τις τουριστικές περιόδους, εάν παρατηρήσει κανείς τον τρόπο με τον οποίο επισκεπτόμαστε πολλές φορές ένα μέρος, ο οποίος θα μπορούσε να χαρακτηριστεί, επιφανειακός σε πολλές περιπτώσεις. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, γεννήθηκε ένας έντονος προβληματισμός: πως θα μπορούσαμε να επισκεφτούμε έναν τόπο και ταυτόχρονα να περιηγηθούμε ανάμεσα στο παρόν και στο παρελθόν, ανακαλύπτοντας πτυχές του εκάστοτε πολιτισμού, οι οποίες μένουν στην αφάνεια; Έτσι, αποφάσισα να παρουσιάσω μία σκέψη και ιδέα, παίρνοντας ως παράδειγμα και πεδίο έρευνας, τον τόπο καταγωγής μου, την Απείρανθο, ένα μικρό χωριό της ορεινής Νάξου, με πλούσιο λαϊκό πολιτισμό και μακρά ιστορία. Στόχος λοιπόν ήταν, να αντιμετωπίσουμε τον οικισμό, ως «ανοιχτό μουσείο», δημιουργώντας ψηφιακό πολιτιστικό περιεχόμενο, βρίσκοντας την κατάλληλη εφαρμογή που θα ταίριαζε για την υλοποίηση αυτού του εγχειρήματος. Τα σημεία ενδιαφέροντος που επιλέχθηκαν για την δημιουργία πολιτιστικού περιεχομένου, αναδεικνύουν την άυλη κυρίως πολιτιστική κληρονομιά του τόπου, όπως οι λαϊκές παραδοσιακές τέχνες, η στιχουργική ποίηση και μουσική, σημαντικές προσωπικότητες και τοποθεσίες μείζονος σημασίας για την ιστορία του χωριού. Η ψηφιακή εφαρμογή που με βοήθησε σε αυτό, επειδή είχε την δυνατότητα γεωεντοπισμού, ήταν το Scribble Maps, ενώ παράλληλα μου έδινε κάποιες λειτουργικές επιλογές, ικανοποιητικές ως ένα βαθμό, ώστε να αναδειχθεί το περιεχόμενο.