Η διαχείριση της μετάβασης των βρεφών από την οικογένεια στον βρεφικό σταθμό – απόψεις παιδαγωγών

Abstract

Εισαγωγή: Κάθε χρόνο πολλά παιδιά βρεφικής ηλικίας, έως 2,6 ετών, για διάφορους λόγους χρειάζεται να μεταβούν από το οικογενειακό περιβάλλον σε αυτό της μη υποχρεωτικής εκπαίδευσης, δηλαδή στον βρεφικό σταθμό. Οι μεταβάσεις αυτές είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη και εξέλιξη του ανθρώπου, όμως σε αυτή την ευαίσθητη ηλικία μπορεί να εκδηλώσουν άγχος και δυσκολίες στην προσαρμογή. Το παιδί από το οικείο, δεδομένο περιβάλλον που βρίσκεται και απολαμβάνει την αποκλειστικότητα και τη συναισθηματική ασφάλεια, που του παρέχει η μητέρα του ή άλλο πρόσωπο φροντίδας, περνά στον βρεφικό σταθμό. Ένας νέος χώρος, άγνωστος και με όχι γνώριμα πρόσωπα. Σε αυτή τη διαδικασία τα συναισθήματα είναι πολλά και ανάμεικτα τόσο για την οικογένεια όσο και για το ίδιο το παιδί, το οποίο είναι ο μεγάλος πρωταγωνιστής της κάθε μετάβασης. Με την είσοδο του παιδιού στον βρεφικό σταθμό, τη σκυτάλη της αγωγής και της φροντίδας του παίρνει το παιδαγωγικό προσωπικό του βρεφικού σταθμού, το οποίο αποτελείται από άτομα κατάλληλα εκπαιδευμένα για την καλλιέργεια, την αγωγή και τη φροντίδα των παιδιών προσχολικής ηλικίας. Για να επιτευχθεί, όμως, η ολόπλευρη ανάπτυξή τους είναι απαραίτητη μία επιτυχής και όσο το δυνατόν ομαλή μετάβαση από την οικογένεια στον βρεφικό σταθμό. Σκοπός: Ο σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να διερευνήσει το ζήτημα της συγκεκριμένης μετάβασης, δηλαδή από την οικογένεια στον βρεφικό σταθμό, εξετάζοντας τις απόψεις παιδαγωγών πρώιμης παιδικής ηλικίας που εργάζονται σε βρεφονηπιακούς σταθμούς του Ν. Αττικής. Μέθοδος: Η μέθοδος διερεύνησης είναι ποιοτική και η συλλογή των δεδομένων έγινε με ημι-δομημένη συνέντευξη, ώστε να καταγραφούν οι εμπειρίες, τα συναισθήματα, οι απόψεις και οι στρατηγικές των συναδέλφων σχετικά με το θέμα της έρευνας. Αποτελέσματα: Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι δεν είναι σαφής η έννοια της μετάβασης για τους ερωτώμενους. Οι ερωτώμενοι παρουσίασαν στρατηγικές προσαρμογής βρεφών, εκτός συγκεκριμένων περιπτώσεων που αναλύονται στην εργασία. Οι στρατηγικές που ακολουθούνται είναι ο αυξανόμενος χρόνος παραμονής στο σχολείο, σε μικρές ομάδες, με παρουσία ή όχι γονέων. Το γενικό συμπέρασμα είναι ότι οι ερωτώμενοι έχουν κοινά στοιχεία (σταδιακή είσοδος των παιδιών, σταδιακά πάντα με τις απαντήσεις τους δεν ακολουθούν συστηματικά πρόγραμμα μετάβασης από το σπίτι στον βρεφικό σταθμό, αλλά κάνουν προσαρμογή του βρέφους στον Β.Σ. Επιπλέον, φαίνεται από τα ευρήματα ότι δεν γνωρίζουν επακριβώς τί είναι μετάβαση και τι μπορεί να σημαίνει όλο αυτό. Οι περισσότεροι από τους ερωτηθέντες χαρακτήρισαν με αρνητικά συναισθήματα, για τους ίδιους, τον πρώτο καιρό στον Π.Σ/Β.Σ. (έντονο άγχος και αγωνία σε σχέση με τα παιδιά, με τους γονείς, αλλά και με τον εαυτό τους). Τέλος, σχετικά με τους παράγοντες που τους βοηθούν ή τους παρεμποδίζουν στο έργο τους κατά την περίοδο της μετάβασης-προσαρμογής πλέον- αναφέρουν κυρίως τις παρεμβάσεις των γονέων και τη μη τήρηση του πλάνου και του ωραρίου που έχουν προσυμφωνήσει, τη συνεργασία μεταξύ των συναδέλφων, θέματα με τη διοίκηση. Αντίθετα, οι καλή συνεργασία με τους γονείς και τους συναδέλφους είναι βοηθά πάρα πολύ. Συμπεράσματα: Είναι επιβεβλημένη η συνεχής επιμόρφωση των παιδαγωγών αναφορικά με τη συστηματική διαδικασία της μετάβασης των βρεφών από το οικογενειακό περιβάλλον στο περιβάλλον του Β.Σ. και ο επίσημος σχεδιασμός προγραμμάτων μετάβασης από την κρίσιμη βρεφική ηλικία.