Διδασκαλία βιολογικών εννοιών στο νηπιαγωγείο με τη χρήση ψηφιακών τεχνολογιών

Abstract

Η έρευνα έχει ως αντικείμενο την διάκριση έμβιων όντων, δηλαδή των όντων που έχουν ζωή (ζωντανών οργανισμών) και των άβιων όντων, δηλαδή των αντικειμένων που δεν έχουν ζωή και σε αυτή συμμετείχαν δέκα μαθητές δημόσιου νηπιαγωγείου της Αθήνας. Η σημασία του αντικειμένου αναδεικνύεται από πολλές έρευνες στην σύγχρονη εποχή, καθώς η διάκριση έμβιων – άβιων όντων είναι θεμελιώδης και λειτουργική και σε αντίθεση με άλλες κατηγοριοποιήσεις (χρώμα, σχήμα, μέγεθος) είναι κοινή για κάθε γλώσσα, πολιτισμό και αναπτύσσεται νωρίς στην παιδική ηλικία. Στόχος της έρευνας είναι οι μαθητές να διακρίνουν τα έμβια από τα άβια όντα επιχειρηματολογώντας με τη χρήση βιολογικών κριτηρίων. Για το σκοπό αυτό, σχεδιάστηκαν δραστηριότητες όπου με τη χρήση κατάλληλων ψηφιακών εργαλείων και παιδαγωγικών μεθόδων θα συμβάλουν στο να αποκτήσουν οι μαθητές νηπιαγωγείου ένα σύστημα διάκρισης έμβιων-άβιων όντων χρησιμοποιώντας καθορισμένα βιολογικά κριτήρια (ανάπτυξη και διατροφή). Μεθοδολογικά, ως καταλληλότερη επιλέχθηκε η ποιοτική έρευνα, καθώς στόχος ήταν η βαθύτερη κατανόηση των αντιλήψεων και των επιχειρημάτων των μαθητών. Η έρευνα αποτελείται από πέντε φάσεις την αρχική συνέντευξη (pre-test) τις φάσεις της διερεύνησης για τα κριτήρια της ανάπτυξης και της διατροφής, την δημιουργία ζωντανού οργανισμού επιλογής των μαθητών και την τελική συνέντευξη (post-test). Τα εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν για την συλλογή των δεδομένων ήταν οι συνεντεύξεις, η παρατήρηση και τα παραγόμενα των μαθητών. Η έρευνα είχε ως στόχο να απαντήσει στα εξής ερευνητικά ερωτήματα: α) Ποια κριτήρια χρησιμοποίησαν οι μαθητές για να κατατάξουν ένα ον στα έμβια ή στα άβια όντα πριν την διδακτική παρέμβαση; β)Ποια κριτήρια χρησιμοποίησαν οι μαθητές μετά την διδακτική παρέμβαση; Τα κριτήρια αυτά τροποποιήθηκαν σε σχέση με τα αρχικά; γ) Σε τι βαθμό επιχειρηματολόγησαν οι μαθητές για την επιλογή τους να κατατάξουν ένα ον στα έμβια ή στα άβια όντα μετά την διδακτική παρέμβαση; Από την ανάλυση των αποτελεσμάτων προέκυψαν πλήθος κριτηρίων, βιολογικών και μη, που αξιοποίησαν οι μαθητές για το διαχωρισμό έμβιων – άβιων πριν την διδακτική παρέμβαση. Τα κριτήρια αυτά, μετά την διδακτική παρέμβαση διαφοροποιήθηκαν και η επιχειρηματολογία των μαθητών για τον άνθρωπο και τα ζώα ήταν ιδιαίτερα ισχυρή, με τη χρήση δύο βιολογικών κριτηρίων, ενώ πιο αδύναμη ήταν για τα φυτά και τα άβια όντα.