Διδασκαλία μαθητών με δυσλεξία στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση: Απόψεις εκπαιδευτικών

Abstract

Εισαγωγή: Κατά τα τελευταία χρόνια, αρκετές μελέτες έχουν εστιάσει την προσοχή τους στις γνώσεις των εκπαιδευτικών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης αναφορικά με την ειδική μαθησιακή δυσκολία – δυσλεξία. Οι μελέτες αυτές δείχνουν πως οι εκπαιδευτικοί δεν διαθέτουν επαρκείς γνώσεις για τη δυσλεξία και δεν φαίνονται κατάλληλα προετοιμασμένοι ως προς τη διδασκαλία μαθητών με δυσκολίες στην ανάγνωση και τη γραφή. Η παρούσα μελέτη επικεντρώνεται στη δυσλεξία, μια συγκεκριμένη μαθησιακή δυσκολία που συνδέεται κυρίως με δεξιότητες γραμματισμού (π.χ. ανάγνωση, ορθογραφία). Σκοπός: Σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η διερεύνηση του επιπέδου των γνώσεων που διαθέτουν οι εκπαιδευτικοί της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στη χώρα όσον αφορά τη δυσλεξία. Μέθοδος: Χρησιμοποιήθηκε ένας μη πειραματικός σχεδιασμός για την απάντηση στα ερευνητικά ερωτήματα της μελέτης. Το ερωτηματολόγιο κατασκευάστηκε με βάση την υπάρχουσα βιβλιογραφία και διανεμήθηκε σε 70 εκπαιδευτικούς διαφόρων ειδικοτήτων στο διαδίκτυο. Τα δεδομένα κωδικοποιήθηκαν χρησιμοποιώντας το IBM SPSS Statistics Software (έκδοση 25) για τις δημογραφικές ερωτήσεις (Ερωτήσεις 1-6) και τα ερωτήματα σχετικά με τις γνώσεις, τις παρεμβάσεις και την αυτοπεποίθηση των εκπαιδευτικών (Ερωτήσεις 7-17). Όσον αφορά τις γνώσεις και τις παρανοήσεις σχετικά με τη δυσλεξία, υπολογίστηκαν τα ποσοστά των συμμετεχόντων για μεμονωμένες ερωτήσεις και οι απαντήσεις κωδικοποιήθηκαν με 1 για σωστή απάντηση και 0 για λανθασμένη απάντηση για να μετρηθεί η συνολική βαθμολογία γνώσης κάθε συμμετέχοντος. Τα δεδομένα που ελήφθησαν κωδικοποιήθηκαν σε ονομαστικά δεδομένα και αναλύσεις με την κατασκευή πινάκων (CrossΤabs) για να προσδιοριστεί εάν υπήρχαν παράγοντες που σχετίζονταν με υψηλότερα επίπεδα αυτοπεποίθησης των εκπαιδευτικών ως προς τη διδασκαλία μαθητών με δυσλεξία. Με αυτό τον τρόπο εξετάστηκε η σχέση μεταξύ των μεταβλητών. Αποτελέσματα: Βάσει των αποτελεσμάτων που προκύπτουν από το ερωτηματολόγιο, οι περισσότεροι από τους μισούς Έλληνες εκπαιδευτικούς (56,9%) πιστεύουν ότι τα συμπτώματα της δυσλεξίας μπορούν να εμφανιστούν στη νηπιακή ηλικία (3-6 ετών), ενώ μόνο το 37,7% επέλεξε τις ηλικίες μεταξύ 7-9 ετών, στις οποίες η δυσλεξία μπορεί να παρουσιαστεί καθώς οι μαθητές έρχονται σε επαφή με την ανάγνωση και τη γραφή. Σε ποσοστό (68,6%) οι συμμετέχοντες γνώριζαν ότι η δυσλεξία εμφανίζεται συχνότερα στα αγόρια από ό, τι στα κορίτσια, οι υπόλοιποι απάντησαν είτε λανθασμένα είτε δήλωσαν ότι δεν είχαν γνώση σχετικά με την αναλογία φύλου. Επιπλέον, το 71,4% των εκπαιδευτικών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης θεωρεί πως η δυσλεξία δεν είναι κληρονομική, ενώ οι μισοί εξ αυτών (52,9%) γνώριζαν ότι η δυσλεξία υπάρχει σε όλο το φάσμα των πνευματικών ικανοτήτων. Οι υπόλοιποι (47,1%) είτε απάντησαν πως δεν γνωρίζουν είτε απάντησαν ότι οι μαθητές με δυσλεξία έχουν υψηλότερη νοημοσύνη. Ακόμη, η πλειονότητα των ερωτηθέντων (97.1%) πιστεύει ότι η δυσκολία στην ανάγνωση και την ορθογραφία αποτελούν συμπτώματα της δυσλεξίας, ενώ ένα πολύ μικρό ποσοστό (2.9%) επέλεξε λανθασμένα ως συμπτώματα της δυσλεξίας τη χαμηλή νοημοσύνη και τα οπτικά προβλήματα. Σε ποσοστό (77,1%) οι συμμετέχοντες απάντησαν ορθά, πως η δυσλεξία πρόκειται για μια δια βίου κατάσταση. Επιπρόσθετα, η πλειοψηφία των ερωτηθέντων (94.3%) γνώριζε ότι η δυσλεξία συνυπάρχει με άλλες δυσκολίες. Οι περισσότεροι από τους ερωτώμενους (64.3%) απάντησαν πως διαθέτουν μέτρια γνώση της δυσλεξίας, 21.4% απάντησαν πως διαθέτουν ελάχιστη γνώση, ενώ ένα ποσοστό 14.3% απάντησε πως έχει πολύ καλή γνώση. Το μεγαλύτερο ποσοστό των εκπαιδευτικών (60%) απάντησε πως είναι μέτρια προετοιμασμένοι να διδάξουν μαθητές με δυσλεξία, με ένα μικρό ποσοστό (5,7%) εξ αυτών να αισθάνεται πως δεν είναι σίγουροι να διδάξουν σε παιδιά με την οικεία διαταραχή. Τέλος, στην πλειοψηφία τους (81,4%) οι εκπαιδευτικοί χρησιμοποιούν παρεμβάσεις και στρατηγικές κατά τη διάρκεια του μαθήματος για την υποστήριξη μαθητών με δυσλεξία, πιστεύοντας στην πλειοψηφία τους (51.4%) πως οι στρατηγικές ή τα προγράμματα παρέμβασης που χρησιμοποιούν πιθανόν να είναι αποτελεσματικά, ενώ ενώ η μειοψηφία των συμμετεχόντων (1.4%) απάντησε πως οι παρεμβάσεις τους δεν είναι καθόλου αποτελεσματικές. Συμπεράσματα: Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η κατανόηση της δυσλεξίας από τους εκπαιδευτικούς ποικίλλει σημαντικά καθώς υπάρχουν αρκετά κενά στις γνώσεις τους αλλά και παρανοήσεις σχετικά με το συγκεκριμένο θέμα. Τέλος, τα ευρήματα έδειξαν πως υπάρχει έλλειψη ενημέρωσης για τις στρατηγικές και τα προγράμματα παρέμβασης σε μαθητές με την ομώνυμη διαταραχή.