Σύγχρονοι Παθογενετικοί Μηχανισμοί της Ατοπικής Δερματίτιδας

Αρχοντάκη, Δέσποινα

Current Pathogenic Mechanisms of Atopic Dermatitis

Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία

Author

Αρχοντάκη, Δέσποινα

Date

2022-07-21

Advisor

Ράλλης, Ευστάθιος

Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία (1.215Mb)

Keywords

Ατοπική δερματιτιδα ; Παθογένεια ; Επιδερμιδικός φραγμός ; Φιλαγγρίνη ; Επιδερμιδικά λιπίδια ; Ανοσιακή απόκλιση ; Περιβαλλοντικοί παράγοντες ; Μικροβίωμα ; Κνησμός

Abstract

Η ατοπική δερματίτιδα είναι μία συχνή φλεγμονώδης, κνησμώδης, χρόνια και υποτροπιάζουσα δερματοπάθεια με ποικίλη κλινική εικόνα, η οποία συχνά εμφανίζεται στην βρεφική ηλικία και μπορεί να επιβαρύνει σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών. Οι παθογενετικοί μηχανισμοί ποικίλουν και δεν είναι πανομοιότυποι σε όλους τους ασθενείς. Στόχος της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η παρουσίαση των πολύπλοκων και αλληλοεπιδρώντων παθογενετικών μηχανισμών της ατοπικής δερματίτιδας, των προδιαθεσικών και επιβαρυντικών παραγόντων και του τρόπου με τον οποίο οι παθογενετικοί μηχανισμοί και οι επιβαρυντικοί παράγοντες αλληλοεπιδρούν στον φαύλο κύκλο της παθογένειας της ατοπικής δερματίτιδας. Για την επίτευξη αυτού του στόχου έγινε έρευνα στις βάσεις δεδομένων PubMed, Scopus και Google Scholar με την χρήση «λέξεων κλειδιών» και επιλογή των άρθρων που χρησιμοποιήθηκαν μετά από αξιολόγηση. Οι σύγχρονοι παθογενετικοί μηχανισμοί της ατοπικής δερματίτιδας περιλαμβάνουν την διαταραχή του επιδερμιδικού φραγμού και την ανοσιακή απόκλιση που αλληλοεπιδρούν, ενισχύονται από ποικίλους ενδογενείς και εξωγενείς επιβαρυντικούς παράγοντες και οδηγούν στην εμφάνιση της νόσου, τις εξάρσεις και τις υποτροπές. Η διαταραχή του επιδερμιδικού φραγμού μπορεί να οφείλεται σε διαταραχές στην δομή και την αποτελεσματική λειτουργία των κερατινοκυττάρων ή και των λιπιδίων της επιδερμίδας και να είναι το πρωταρχικό αίτιο της δερματίτιδας ή το αποτέλεσμα της διαταραχής της ανοσιακής απάντησης. Στην ανοσιακή απάντηση παρατηρείται μείωση της αποτελεσματικότητας της φυσικής ανοσίας και στην οξεία φάση, ενίσχυση της Τ - βοηθητικής - 2 (Τh2) ανοσιακής απάντησης, ενώ στην χρόνια ατοπική δερματίτιδα κυριαρχεί η Τ - βοηθητική - 1 (Τh1) απάντηση, με συμμετοχή των Β λεμφοκυττάρων και στις δύο φάσεις της νόσου. Πληθώρα προδιαθεσικών και επιβαρυντικών παραγόντων συμβάλλουν στην παθογένεια της ατοπικής δερματίτιδας με κύριο παράγοντα την κληρονομική προδιάθεση. Περιβαλλοντικοί παράγοντες που σχετίζονται με το κλίμα και την ρύπανση του περιβάλλοντος καθώς και ο ξεσμός, η διαταραχή του μικροβιώματος και το άγχος είναι επιβαρυντικοί παράγοντες που σχετίζονται με την επιδείνωση της κλινικής εικόνας και την εμφάνιση εξάρσεων και υποτροπών της νόσου. Η παθογένεια της ατοπικής δερματίτιδας δεν έχει διερευνηθεί πλήρως και αποτελεί το αντικείμενο πολλών ερευνών παγκοσμίως.

Abstract

Atopic dermatitis is a common inflammatory, itchy, chronic and recurrent dermatosis with a varied clinical picture, which often occurs in infancy and can significantly worsen the quality of life of patients. Pathogenetic mechanisms vary and are not identical in all patients. The aim of this diploma thesis is to present the complex and interacting pathogenetic mechanisms of atopic dermatitis, the predisposing and aggravating factors and how pathogenetic mechanisms and aggravating factors interact in the vicious circle of pathogenesis of atopic dermatitis. To achieve this goal, research was carried out in the pubMed, Scopus and Google Scholar databases using “key words” and selection of articles used after evaluation. Modern pathogenetic mechanisms of atopic dermatitis include the epidermal barrier dysfunction and the immune deviation that interact, reinforced by a variety of endogenous and exogenous aggravating factors and lead to the onset of the disease, exacerbations, and relapses. The epidermal barrier defects may be due to disturbances in the structure and effective functioning of keratinocytes and/or lipids of the epidermis and may be the primary cause of dermatitis or a result of the disorder of the immune response. In the immune response there is a decrease in the effectiveness of innate immunity and in the acute phase strengthening of T - helper – 2 immune response while in chronic atopic dermatitis, T - helper – 1 response predominates, with the participation of B lymphocytes in both phases of the disease. A plethora of predisposing and aggravating factors contribute to the pathogenesis of atopic dermatitis with the main factor being hereditary predisposition. Environmental factors related to climate and environmental pollution, as well as scratching, microbiome alteration and stress are aggravating factors associated with the deterioration of the clinical picture and the occurrence of exacerbations and relapses of the disease. The pathogenesis of atopic dermatitis has not been fully investigated and is the subject of much research worldwide.