Η πληροφοριακή παιδεία και η χρήση της ως εργαλείο αντιμετώπισης των ψευδών ειδήσεων

Χαμζαϊ, Ευγινούλλα

Information literacy and its use as a tool countering fake news

Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία

Author

Χαμζαϊ, Ευγινούλλα

Date

2022-10-05

Advisor

Kyriaki-Manessi, Daphne

mslam_196682006_hamzaj_thesis.pdf (4.433Mb)

mslam_196682006_hamzaj_presentation_signed.pdf (2.439Mb)

Keywords

Πληροφοριακή παιδεία ; Πληροφοριακή συμπεριφορά ; Γραμματισμός μέσων ; Ψευδείς ειδήσεις ; Μέσα κοινωνικής δικτύωσης ; Ψηφιακές πηγές ; Βιβλιοθήκες ; Βιβλιοθηκονόμοι και επιστήμονες της πληροφόρησης ; Εκπαίδευση ; Information literacy ; Information behavior ; Media literacy ; Fake news ; Social media ; Digital resources ; Libraries ; Librarians and information scientists ; Education

Abstract

Σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι να μελετήσει τον ρόλο της πληροφοριακής παιδείας και το πώς μπορούν οι χρήστες μέσω των πληροφοριακών δεξιοτήτων που κατέχουν να αντιμετωπίσουν το φαινόμενο των ψευδών ειδήσεων στο Διαδίκτυο. Η πληροφοριακή παιδεία αποτελεί ένα σημαντικό στοιχείο καθώς αποτελεί για τους χρήστες ένα σημαντικό εφόδιο στην διαδικασία αναζήτησης, εντοπισμού, αξιολόγησης και τέλος αξιοποίησης της πληροφορίας με αποτελεσματικό τρόπο. Ωστόσο μέχρι σήμερα υπάρχει ένα βαθύ χάσμα μεταξύ της γνώσης και της καλλιέργειας απόκτησης δεξιοτήτων πληροφοριακής παιδείας με αποτέλεσμα να έχει συμβάλει στη δημιουργία και κυκλοφορία μεγάλου όγκου ψευδών ειδήσεων που έχουν σαν αποτέλεσμα την πρόκληση σύγχυσης. Ειδικότερα, με την έλευση του 21ου αιώνα και την διάδοση της πληροφορίας και ως εκ τούτου την αυξανόμενη χρήση του Διαδικτύου ενισχύθηκε και η κυκλοφορία των ψευδών ειδήσεων. Η συγκεκριμένη διπλωματική εργασία συνεισφέρει στην ανάδειξη της αναγκαιότητας του γεγονότος ότι το ζήτημα των ψευδών ειδήσεων δεν μπορεί να σταματήσει αλλά μπορεί να αμφισβητηθεί με εκτεταμένη παιδεία. Η έννοιας της πληροφοριακής παιδείας έρχεται να αποτελέσει ένα πολύτιμο εργαλείο άμυνας στις ψευδείς ειδήσεις. Ένα ουσιαστικό εργαλείο που παρέχει στα άτομα τις απαραίτητες δεξιότητες για να γίνουν πληροφοριακοί πολίτες που συμβάλλουν ενεργά και συμμετέχουν στις κοινότητές τους και στην κοινωνία. Στην παρούσα έρευνα χρησιμοποιήθηκε μεικτή μεθοδολογία. Για την συλλογή των δεδομένων δημιουργήθηκε δομημένο ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο. Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν να υπάρχει μια καλή αντίληψη του φαινομένου των ψευδών ειδήσεων και των λόγων παραγωγής τους σε διαδικτυακό κυρίως επίπεδο. Επίσης αναδείχτηκε έντονα η ανάγκη εισαγωγής προγραμμάτων Πληροφοριακής Παιδείας στην Πρωτοβάθμια και Τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Abstract

The purpose of this thesis is to study the role of information literacy and how users, through the information skills they possess, can deal with the phenomenon of fake news on the Internet. Information literacy is an important element as it is for users an important resource in the process of searching, locating, evaluating and finally use information in an effective way. However, there is a deep gap between knowledge and the cultivation of information literacy skills which has contributed to the creation and circulation of a large number of fake news resulting in confusion. In particular, with the advent of the 21st century and the spread of information and therefore the increasing use of the Internet, the circulation of fake news has also increased. This thesis contributes to highlighting the necessity of the fact that the issue of fake news cannot be stopped but can be avoided with extensive education. The concept of information literacy comes to be a valuable defense tool against fake news. An essential tool that provides individuals with the necessary skills to become informed citizens who actively contribute and participate in their communities and society. In the present research, a mixed methodology was used. A structured electronic questionnaire was created to collect the data. The results of the study showed that there is a good understanding of the phenomenon of fake news and the reasons for its production mostly at an online level. The need to introduce Information Education programs in Primary and Higher Education was also highlighted.