Σχεδιασμός διαχείρισης κινδύνων στην πολιτιστική κληρονομιά με τις μεθόδους QuiskScan και ABC

Μπακοθανάση, Ελένη

Risk management planning in cultural heritage with QuiskScan and ABC methods

Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία

Author

Μπακοθανάση, Ελένη

Date

2023-01-25

Advisor

Zervos, Spiros

Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία (4.436Mb)

Παρουσίαση Διπλωματικής Εργασίας (33.37Mb)

Keywords

Συλλογές ; Πολιτιστική κληρονομιά ; Διαχείριση κινδύνων ; Πολιτιστικοί οργανισμοί

Abstract

Η διατήρηση των πολιτιστικών αγαθών, ως κεντρικό στοιχείο της προστασίας τους και θεσμική ευθύνη των οργανισμών που τα διαχειρίζονται, αφορά τις οργανωμένες ενέργειες ελέγχου των κινδύνων που απειλούν τη φυσική τους υπόσταση, τις αξίες τους και την πρόσβαση σε αυτά. Η λήψη αποφάσεων για το σχεδιασμό της διατήρησης προϋποθέτει ενδελεχή διερεύνηση των κινδύνων και συνεκτίμηση παραμέτρων, σχετικών με τους λειτουργικούς στόχους, τους περιορισμούς και τις δυνατότητες των διαχειριστών τους. Οι εξελίξεις στον τομέα της διατήρησης, η αναγκαιότητα για ορθολογικότερη κατανομή των πόρων και για υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών, οδήγησαν στην ανάπτυξη μεθοδολογικών προσεγγίσεων για τη διατήρηση, βασισμένες στη διαχείριση κινδύνων. Στην παρούσα εργασία διερευνάται το εννοιολογικό και πρακτικό πλαίσιο της διαχείρισης κινδύνων σε σχέση με το σχεδιασμό της διατήρησης και παρουσιάζονται οι σημαντικότερες μέθοδοι διαχείρισης κινδύνων σε κινητά και ακίνητα αντικείμενα πολιτιστικής κληρονομιάς, όπως τις ανάδειξε η βιβλιογραφική ανασκόπηση. Εστιάζοντας στις μεθόδους εκείνες που αφορούν κινητά πολιτιστικά αγαθά - αντικείμενα συλλογών, αναλύονται περαιτέρω και αξιοποιούνται στο ερευνητικό μέρος της εργασίας οι μέθοδοι ABC και QuiskScan, οι οποίες παρουσιάζουν πληρότητα, υψηλό επίπεδο τεκμηρίωσης και ευρύ πεδίο εφαρμογής. Το ερευνητικό μέρος επικεντρώνεται στη φάση έναρξης του έργου της διαχείρισης κινδύνων, σε συλλογές που διαχειρίζεται κάποιος πολιτιστικός οργανισμός. Αναλύοντας τις διαδικασίες και τα μεθοδολογικά εργαλεία που χρησιμοποιούν οι μέθοδοι ABC και QuiskScan, δημιουργείται ένα πλαίσιο – οδηγός, με το οποίο εξυπηρετούνται οι αρχικές επαφές του ερευνητή με τον οργανισμό και υποστηρίζεται ο γενικός σχεδιασμός της έρευνας. Από τη μελέτη των μεθόδων ABC και QuiskScan εντοπίζονται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της θεωρητικής προσέγγισής τους, η αποτελεσματικότητά και η εφαρμοσιμότητά τους. Με μια γενικότερη θεώρηση της διαχείρισης κινδύνων στην πολιτιστική κληρονομιά, αναδεικνύονται τα οφέλη της προσέγγισης αυτής, αλλά επίσης αναγνωρίζονται η πολυπλοκότητα των παραγόντων που καλείται να αντιμετωπίσει και οι περιορισμοί που ενδέχεται να συναντήσει.

Abstract

The preservation of cultural heritage assets, as a central element of their protection and the solemn responsibility of the institutions that manage them, concerns the organized actions to control the risks that threaten their physical existence, their values and access to them. Decision-making, for preservation planning, requires a thorough investigation of risks and consideration of parameters related to the operational objectives, constraints and capabilities of their managers. Developments in preservation, the need for a more rational allocation of resources and the adoption of sustainable practices, have led to the development of methodological approaches to preservation based on risk management. This paper explores the conceptual and practical framework of risk management in relation to preservation planning and presents the most important methods of risk management in movable and immovable cultural heritage objects, as highlighted by the literature review. Focusing on those methods concerning movable cultural assets - objects of collections, ABC and QuiskScan methods, which present completeness, a high level of documentation and a wide scope of application, are further analyzed and utilized in the research part. The research part focuses on the initiation phase of the project of risk management in collections managed by a cultural organization. By analyzing the processes and the methodological tools used by the ABC and QuiskScan methods, a framework is created to serve the researcher's initial contacts with the organization and to support the overall research design. The study of the ABC and QuiskScan methods, identifies their specific characteristics, the advantages and disadvantages of their theoretical approach, their effectiveness and applicability. From a more general perspective of risk management in cultural heritage, the benefits of this approach are highlighted. The complexity of the factors it has to deal with and the constraints it may encounter are also recognized.