Ευαισθητοποίηση των μαθητών σχετικά με την πρόληψη του σχολικού εκφοβισμού σε περιπτώσεις παιδικής παχυσαρκίας μέσω διδακτικών μεθόδων ενσυναίσθησης

Abstract

Η παρακάτω διπλωματική εργασία εστιάζει στο φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού και συγκεκριμένα στα παιδιά με παιδική παχυσαρκία που καταλήγουν να γίνονται θύματα περιστατικών ενδοσχολικής βίας. Ο σχολικός εκφοβισμός αποτελεί ένα φαινόμενο δυσάρεστο και εγκυμονεί πολλούς κίνδυνους για την εξέλιξη της ίδιας μας της κοινωνίας. Στην εργασία αναλύονται οι ορισμοί του φαινομένου, το προφίλ των θυμάτων των θυτών αλλά και των απλών παρατηρητών. Η σχολική βία μπορεί να κάνει την εμφάνιση της με διάφορες μορφές, όπως είναι η λεκτική βία, η σεξουαλική βία, η ηλεκτρονική βία, η σωματική βία κ.τ.λ. Τα αίτια που οδηγούν τον θύτη σε σκληρές πράξεις βίας ποικίλλουν. Συνήθως οφείλονται στα πρότυπα που λαμβάνει από το οικογενειακό του περιβάλλον αλλά και στα χαρακτηριστικά του χαρακτήρα του και ιδιαίτερα στην αλαζονική του συμπεριφορά και την αίσθηση της εξουσίας που θέλει να επιδεικνύει ο ίδιος στους άλλους. Ωστόσο οι επιπτώσεις του φαινομένου μας αφορούν όλους. Τα αποτελέσματα των επιπτώσεων γίνονται φανερά είτε βραχυπρόθεσμα είτε μακροπρόθεσμα, πάντως και στις δυο περιπτώσεις επηρεάζουν όσα μέλη εμπλέκονται στα περιστατικά βίας από τον θύτη και το θύμα έως και τον απλό παρατηρητή. Αυτό που θέλαμε εμείς να επικεντρωθούμε ήταν τα παιδιά με παιδική παχυσαρκία ως θύματα του ενδοσχολικού εκφοβισμού. Αρχικά, η παχυσαρκία σχετίζεται με τον δείκτη μάζας σώματος των παιδιών και την αδυναμία να κάψουν το λίπος των θερμίδων που καταναλώνουν. Τα αίτια είναι πολύπαραγοντικά καθώς μπορεί να οφείλονται τόσο σε κληρονομικούς παράγοντες όσο και σε λανθασμένες επιλογές διατροφής και δραστηριοτήτων. Εξίσου σημαντικές είναι και οι επιπτώσεις της παιδικής παχυσαρκίας καθώς μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στο άτομο από κατάθλιψή και μοναχικότητα έως καρδιακές και σακχαρώδης διαταραχές. Καθοριστικό ρόλο για την αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας κατέχει η οικογένεια και το σχολικό πλαίσιο. Το σχολείο και συγκεκριμένα οι εκπαιδευτικοί είναι εκείνοι που μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να ευαισθητοποιηθούν σχετικά με τα φαινόμενα σχολικής βίας μέσω διάφορων τεχνικών ενσυναίσθησης. Η ενσυναίσθηση η ικανότητα του ατόμου να μπαίνει στη θέση του άλλου καλλιεργείται μέσω ποικίλλων μεθόδων όπως είναι η ανάγνωση παραμυθιού, το θεατρικό παιχνίδι, η δραματοποίηση. Ιδανικό παράδειγμα μείωσης της σχολικής βίας αποτελεί το παράδειγμα πρόληψης του Δανέζικου Εκπαιδευτικού Συστήματος μέσω της καλλιέργειας της ενσυναίσθησης στους μαθητές με συζητήσεις, ερωτηματολόγια και δραματοποιήσεις. Στο τέταρτο κεφάλαιο της διπλωματικής μας εργασίας μελετήσαμε το επίπεδο ενσυναίσθησης των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης μέσω δυο σεναρίων. Το δείγμα μας αποτελούνταν από εννιά εκπαιδευτικούς μερικοί εκ των οποίων εκπαιδευτικοί φυσικής αγωγής, νηπιαγωγοί, δημοτικής εκπαίδευσης και διευθυντικά στελέχη. Όλοι οι εκπαιδευτικοί έδειξαν υψηλό επίπεδο ευαισθητοποίησης κατά του φαινομένου και αντιμετώπισαν παρόμοια φαινόμενα που τους παρουσιάστηκαν στη τάξη τους με ανάγνωση παραμυθιού, συζήτηση, δραματοποίηση και ανάθεση ρόλων. Στο τελευταίο μέρος της ερευνητικής μας εργασίας καταλήξαμε σε ορισμένα μέτρα πρόληψής που πρέπει να παρθούν στις σχολικές μονάδες. Μερικά από τα οποία είναι η εφαρμογή συζητήσεων με τους μαθητές κατά την ώρα των δεξιοτήτων αλλά και των διαλλειμάτων, οι ημερίδες και οι ενημερώσεις γονέων, εκπαιδευτικών και μαθητών, η εφαρμογή μεθόδων project και οι ενημερωτικές επισκέψεις. Εν κατακλείδι, για την μείωση της ενδοσχολικής βίας πρέπει όλοι να συνεισφέρουν το δικό τους λιθαράκι και να μετατραπεί η κουλτούρα που επικρατεί στις σχολικές μονάδες του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος με στόχο όχι απλά την αντιμετώπιση των περιστατικών όταν λαμβάνουν χώρα, αλλά αντιθέτως την εφαρμογή ενός προγράμματος πρόληψης σε καθημερινό επίπεδο.