Η σημειολογία της εικονογραφίας της θεάς Αφροδίτης, οι επιδράσεις στη σύγχρονη Γραφιστική και οι μελλοντικές προοπτικές της στη νέα τεχνολογική πραγματικότητα.
The semiology of the iconography of the goddess Aphrodite, the influences on modern Graphic Design and the future ones its prospects in the new technological reality.
Διδακτορική διατριβή
Συγγραφέας
Κυριακόπουλος, Κωνσταντίνος
Ημερομηνία
2023-03-30Επιβλέπων
Στρατή, ΣοφίαΛέξεις-κλειδιά
Εικονογραφία ; Αφροδίτη ; Μορφή ; Περιεχόμενο ; Κάλλος ; Γυμνό ; Ξεγυμνωμένο ; Ειδώλιο ; Αγαλματίδιο ; Γλυπτό ; Μεταμόρφωση ; Αλληγορία ; Αποτροπαϊκό ; Θεά ; Μητέρα ; Ιερό ; Ιερόδουλη ; Ενσυναίσθηση ; Αντίληψη ; Έκσταση ; Εικονικό ; ΛάθοςΠερίληψη
Αντικείμενο της παρούσας διατριβής είναι η μελέτη της εικονογραφίας της θεάς Αφροδίτης βάσει της σημειολογικής ανάλυσης, δηλαδή η μελέτη του θέματος, ή της σημασίας των αναπαραστάσεων της θεάς μέσα από έργα καλλιτεχνών σε αντιδιαστολή με τη μορφή τους. Διερευνάται η αναπαράσταση του γυναικείου σώματος ως λατρευτής μητέρας θεάς, προτύπου ομορφιάς ή αντικειμένου επιθυμίας. Η εικονογραφία της θεάς Αφροδίτης παρότι κατ’ ουσίαν αφορά περισσότερο την ιστορική εποχή, καλύπτει όλες τις χρονικές περιόδους διάρκειας εκατοντάδων χιλιάδων ετών από την εμφάνιση των πρώτων τέχνεργων μέχρι των ημερών μας, της εικονικής πραγματικότητας. Η διεπιστημονικής προσέγγισης εργασία, μεγάλου εύρους και πολλών θεματικών ενοτήτων, δεν αναπτύσσεται με δομή αυστηρής συνοχής, αλλά μάλλον με διάρθρωση συνδυαστική.
Το ενδιαφέρον εστιάζεται στις προσλαμβάνουσες μέσα από τη διαδικασία αποκωδικοποίησης της εικόνας τόσο στη ρεαλιστική της όσο και στην αφαιρετική της απόδοση. Μελετάται το υλικό ως συμπληρωματικό στοιχείο και με τη βοήθεια της σημειωτικής ανάλυσης της μορφής και της συγκριτικής μελέτης προσδοκάται η τεκμηρίωση της συμβολής τής εικονογραφίας της Αφροδίτης και της επιρροής που άσκησε στο έργο καλλιτεχνών των Εφαρμοσμένων Τεχνών, της Οπτικής Επικοινωνίας αλλά και στη συγκρότηση της κοινωνικής μνήμης και των πολιτισμικών ταυτοτήτων διαχρονικά. Η εικονογραφία της Αφροδίτης είναι ένας ισχυρός κρίκος, που συνδέει τις επικοινωνιακές αναζητήσεις του ανθρώπου από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι και σήμερα.
Η κοινωνική συνιστώσα στον καθορισμό της εικόνας του γυμνού γυναικείου σώματος, όπως αποδίδεται μέσω της αναπαραστατικής τέχνης, βρίσκεται στο επίκεντρο αυτής της εργασίας. Η κοινωνική συγκρότηση είναι βασικός παράγοντας που διαμορφώνει την ενσυναίσθηση, η οποία οδηγεί στην αντιληπτική διαδικασία, την αντίληψη του σώματος και τον καθορισμό του περιεχομένου του. Στη συζήτηση σχετικά με τα κριτήρια συγγένειας ή ταύτισης μορφών έργων ή περιεχομένου ανοίγει ένα ευρύ πεδίο προβληματισμού με φιλοσοφικό ενδιαφέρον. Πώς αναδιατυπώνεται ή επαναπροσδιορίζεται το ωραίο, ποια είναι η αντιληπτική διαδικασία πρόσληψής του στις ημέρες μας;
Η έρευνα επεκτείνεται στη μελέτη της εικονογραφίας της Αφροδίτης στη νέα τεχνολογική πραγματικότητα με τις νέες μορφές επικοινωνίας, τόσο στο πλαίσιο των ΤΠΕ όσο και στον χώρο της εικονικής πραγματικότητας. Η διατριβή ολοκληρώνεται με μια μικρή αναφορά στην εικονογραφία της Αφροδίτης στον χώρο της Glitch Art (Τέχνη του λάθους). Τέλος, αξιολογούνται τα συνολικά δεδομένα και γίνονται συγκρίσεις με θέσεις άλλων ερευνητών, ενώ συνεκτιμάται και το συγγραφικό υλικό που αναφέρεται στη βιβλιογραφία.
Περίληψη
The subject of the present thesis is the study of the iconography of the goddess Aphrodite based on the semiological analysis, is the study of the form, or the meaning of the goddess representations, through the works of artists in contrast to their form. The representation of the female body as an adoring mother goddess, model of beauty or object of desire is investigated. The iconography of the goddess Aphrodite, although essentially more about the historical era, covers all time periods of hundreds of thousands of years, from the appearance of the first artifacts to our days of virtual reality. The interdisciplinary work, with a wide range and many thematic units, is not developed with a coherent structure, but rather with a combinatory structure. The focus is on the receptive media through the process of decoding the image in both its realistic and abstract performance.
The material is studied as a complementary element, and with the help of the semiotic analysis of the form and the comparative study, it is expected to document the contribution of the iconography of Aphrodite and the influences it exerted on the work of artists of the Applied Arts, Visual Communication, as well as on the formation of social memory and cultural identities throughout time.
The iconography of Aphrodite is a powerful link that connects the communicative quests of man from ancient times until today. The social component in determining the image of the naked female body, as rendered through representational art, is at the heart of this work. Social constitution is a key factor shaping empathy, which leads to the perceptual process, the perception of the body and the determination of its content. In the discussion about the criteria of kinship or identification of forms of artworks or content opens up a wide field of reflection with philosophical interest. How is the beautiful reformulated or redefined, what is the perceptual process of receiving it nowadays? The research concludes with the study of the iconography of Aphrodite in the new technological reality with the new forms of communication, both in the context of ICT and in the field of virtual reality. The thesis concludes with a small reference to the iconography of Aphrodite in the field of Glitch Art. Finally, the overall data are evaluated and comparisons are made with the positions of other researchers, while the written material mentioned in the literature is taken into account.