Μελέτη και συντήρηση δύο ενάλιων μπρούτζινων κανονιών από τη νήσο Ντία

Μπέη, Αγγελική

On the study and conservation of two marine bronze cannons from isle Dia

Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία

Author

Μπέη, Αγγελική

Date

2023-12-17

Advisor

ARGYROPOULOS, VASILIKE

ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ_ΜΠΕΗ (2).pdf (13.01Mb)

Keywords

Βενετσιάνικα κανόνια ; Διάβρωση

Abstract

Η παρούσα εργασία αφορά δύο μπρούτζινα κανόνια, βενετικής κατασκευής, που ανασκάφηκαν το 1976 από τον Ζακ Κουστώ και το Υπουργείο Πολιτισμού, από το ενάλιο περιβάλλον στη νήσο Ντία, κοντά στο Ηράκλειο Κρήτης. Βάση του αρχείου της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων και οπτικής παρατήρησης στα κανόνια δεν έχει λάβει χώρα καμία εργασία συντήρησης. Η παραμονή τους χωρίς συντήρηση για 48 χρόνια προσφέρει μία ιδιαίτερη ευκαιρία μελέτης των διεργασιών διάβρωσης που έχουν λάβει χώρα σε αυτό το διάστημα, ειδικά καθώς φαινομενικά τα αντικείμενα είναι σταθερά. Αρχικά ορίστηκαν περιοχές βάση διαφορετικών μορφολογιών συμπηγμάτων. Για την εξέταση των αντικειμένων διενεργήθηκε μία αρχική δειγματοληψία, από σημεία με διαφορετική μορφολογία συμπηγμάτων. Ακολούθησε διερευνητικός καθαρισμός σε περιοχές με διαφορετικά συμπήγματα και στα δύο κανόνια. Βάση των οπτικών παρατηρήσεων ορίστηκε προτεινόμενη στρωματογραφία διάβρωσης. Κατόπιν διενεργήθηκε δεύτερη δειγματοληψία, βάση της στρωματογραφίας. Τα δείγματα μελετήθηκαν μέσω SEM/EDS, XRD, RAMAN, ATR-FTIR. Τα αποτελέσματα έδειξαν κυρίων προϊόντα διάβρωσης που οφείλονται στη δράση των θειοαναγωγικών βακτηρίων και έλλειψη χλωριούχου χαλκού. Η αρχική επιφάνεια ορίστηκε βάση της παρουσίας σιδήρου. Συγκεκριμένα ταυτίστηκε επίπεδο χαλκοπυρίτη στο στρώμα πριν την επιφάνεια του μετάλλου, που ορίστηκε ως αρχική επιφάνεια. Μία εκ των στρωματογραφίων που χαρακτηρίζεται από επάλληλα στρώματα διάβρωσης μαύρου χρώματος με ένα ενδιάμεσο άσπρο κρυσταλλικό στρώμα προτείνεται πως οφείλεται στην κίνηση του πυθμένα.

Abstract

The present work concerns two Venetian cannons excavated by Jacque Cousteau and the Greek Ministry of Culture, from the underwater environment of isle Dia, near Herakleion, Crete. According records from the Ephorate of Underwater Antiquities and optical observations they haven’t been through any conservation treatment, which is further supported by the fact that they retained their concretion layer. Their lack of conservation for 28 years creates a unique opportunity for the study of long-term corrosion processes, especially since they seem to be stable. Firstly the concretion surfaces where categorized according to their morphology. An initial sampling took place, according to that morphology. An investigative cleaning was them performed in three areas from each cannon. By observing the revealed surfaces a proposed stromatography was defined. According to the stromatography a second, focused, sampling took place. The samples where investigated with SEM/EDS, XRD, RAMAN, ATR-FTIR. The results showed mainly corrosion products due to the action of sulfate reducing bacteria, but no copper chlorides. The original surface was identified by observing the presence of iron in the corrosion matrix. Specifically chalcopyrite was identified in the layer before the metal surface. One of the three proposed corrosion matrixes, characterized by black corrosion layers with an intertwining white crystalline layer was created due to sediment movement.