Αλφαβητισμός και Στοματική Υγεία

Abstract

Εισαγωγή: Οι ασθένειες του στόματος είναι από τις πιο συχνές ασθένειες των ανθρώπων αποτελώντας μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας με κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις. Μεγάλο ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού δεν είναι ενήμερο, δεν κατανοεί τις οδοντιατρικές πληροφορίες, δεν ακολουθεί τις οδηγίες στοματικής υγιεινής, δεν γνωρίζει να αναζητήσει τις αντίστοιχες υπηρεσίες, με αποτέλεσμα να χαρακτηρίζεται από χαμηλό αλφαβητισμό υγείας. Ο αλφαβητισμός, πλέον, θεωρείται ένας από τους βασικούς άξονες βελτίωσης και προαγωγής της στοματικής υγείας και για τη μέτρησή του έχουν αναπτυχθεί, διεθνώς, διάφορα εργαλεία στην αγγλική κυρίως γλώσσα. Σκοπός: Η «διαπολιτισμική προσαρμογή» και επικύρωση του εργαλείου μέτρησης αλφαβητισμού Health Literacy in Dentistry HeLD - 14 σε Έλληνες ενήλικες. Υλικό και Μέθοδος: Μετά από λήψη άδειας για τη χρήση της κλίμακας, ακολουθήθηκε η διαδικασία της διγλωσσικής μετάφρασης και στη συνέχει η πολιτισμική της προσαρμογή. Ακολούθως η στάθμισή της πραγματοποιήθηκε σε ασθενείς που προσήλθαν σε τέσσερα ιδιωτικά οδοντιατρεία της Δυτικής Αθήνας, οι οποίοι ήταν άνω των 18 ετών και μιλούσαν ελληνικά. Αποτελέσματα: Συνολικά συμμετείχαν 291 άτομα, μέσης ηλικίας 43,1%, εκ των οποίων 65,4% γυναίκες. Η ελληνική έκδοση του HeLD – 14 επέδειξε ικανοποιητική αξιοπιστία εσωτερικής συνέπειας (συντελεστής αξιοπιστίας a του Cronbach της συνολικής βαθμολογίας 0,8) και πολύ υψηλή συμφωνία σε όλες τις ερωτήσεις μεταξύ των δύο μετρήσεων κατά τη διαδικασία test– retest. Για τη διερεύνηση της παραγοντικής εγκυρότητας έγινε επιβεβαιωτική παραγοντική ανάλυση, βάσει και των τριών δεικτών (CFI, TLI και RMSEA) υπάρχει καλή προσαρμογή για το ερωτηματολόγιο. Το 91,8% των συμμετεχόντων μπορεί εύκολα να κατανοήσει τις πληροφορίες που τους δίνει ο οδοντίατρος και το 86,3% να εκτελέσει οδοντιατρικές οδηγίες για την αποκατάσταση της στοματικής τους υγείας. Όμως το 44% δεν μπορεί να πληρώσει άνετα για τις οδοντιατρικές εργασίες και μόνο το 11,3% μπορεί να βρει εύκολα ραντεβού με οδοντίατρο σε δημόσια υπηρεσία υγείας. Συμπεράσματα: Η ελληνική έκδοση του Gr-HeLD-14 αποδείχτηκε ότι έχει ικανοποιητική εγκυρότητα και αξιοπιστία που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αξιολόγηση του επιπέδου του αλφαβητισμού του ελληνικού πληθυσμού. Η παρούσα έρευνα έδειξε υψηλό επίπεδο αλφαβητισμού στην επικοινωνία των ασθενών με τους οδοντιάτρους και την αξιοποίηση των οδοντιατρικών οδηγιών. Αντίθετα έδειξε χαμηλό αλφαβητισμό ως προς την πρόσβαση σε δημόσια δομή και την οικονομική δυνατότητα να πληρώνουν για οδοντιατρικές εργασίες. Περαιτέρω αξιοποίηση του εργαλείου αυτού θα μπορούσε να χρησιμεύσει στην ανάπτυξη προγραμμάτων βελτίωσης της στοματικής υγείας του γενικού πληθυσμού. ΛΕΞΕΙΣ – ΚΛΕΙΔΙΑ: Στοματική Υγεία, Αλφαβητισμός στοματικής υγείας, Εργαλεία αλφαβητισμού στοματικής υγείας, Health Literacy In Dentistry (HeLD)