Επιδημιολογία μυκηταιμιών από σπάνιους μύκητες σε ένα Πανεπιστημιακό νοσοκομείο τριτοβάθμιας φροντίδας στο χρονικό διάστημα 2009-2022

Abstract

Οι μυκηταιμίες με αιτιολογικό παράγοντα κάποιο σπάνιο μύκητα αποτελούν μια αναδυόμενη κατάσταση, η οποία δεν έχει ακόμη διερευνηθεί επαρκώς. Η αντοχή που εμφανίζουν αυτά τα αναδυόμενα παθογόνα σε πολλούς αντιμυκητικούς παράγοντες αποτελούν πρόκληση για την προφυλακτική/εμπειρική αγωγή. Οι διηθητικές λοιμώξεις που προκαλούνται από σπάνιο μύκητα παρουσιάζουν γεωγραφική ποικιλότητα, όσον αφορά την επιδημιολογία και την συχνότητα εμφάνισής τους παγκοσμίως. Τα δεδομένα για το επιδημιολογικό τοπίο στην Ελλάδα είναι προς το παρόν ελάχιστα. Επομένως, πραγματοποιήσαμε ανασκόπηση της βιβλιογραφίας, με σκοπό τον προσδιορισμό των ελλείψεων στα εγχώρια επιδημιολογικά δεδομένα και εκπονήσαμε μια αναδρομική έρευνα 14 ετών, περιγράφοντας την επιδημιολογία των μυκηταιμιών από σπάνιους μύκητες σε ένα ελληνικό Πανεπιστημιακό νοσοκομείο τριτοβάθμιας φροντίδας. Όλες οι επιβεβαιωμένες περιπτώσεις μυκηταιμιών από σπάνιο μύκητα σε ασθενείς που νοσηλεύονταν στο Πανεπιστημιακό νοσοκομείο «Αττικόν» κατά την διάρκεια 01/04/2009-31/12/2022 καταγράφηκαν. Τα δημογραφικά και κλινικά χαρακτηριστικά των ασθενών αντλήθηκαν από το κλινικό ιστορικό τους (εάν ήταν διαθέσιμο). Το ποσοστό επίπτωσης της λοίμωξης εκφράστηκε ως η αναλογία των επεισοδίων ανά 1.000 εισαγωγές στο νοσοκομείο και ανά 10.000 ημέρες νοσηλείας. Τα απομονωθέντα στελέχη ταυτοποιήθηκαν με το σύστημα MALDI-ToF MS (ζυμομύκητες) ή με αλληλούχιση γονιδίων-στόχων (νηματοειδείς μύκητες) και υποβλήθηκαν σε έλεγχο της in vitro αντιμυκητικής ευαισθησίας σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες EUCAST/CLSI. Η συνολική (εύρος) συχνότητα εμφάνισης της λοίμωξης από σπάνιο ζυμομύκητα και νηματοειδή μύκητα φτάνει στο 3,8% (0-10,3%) και 1% (0-3,5%) αντίστοιχα. Η συνολική (εύρος) επίπτωσή της υπολογίστηκε στα 0,05 (0-0,10), 0,01 (0-0,04) επεισόδια/1.000 εισαγωγές στο νοσοκομείο και στα 0,11 (0-0,23), 0,03 (0-0,09) επεισόδια/10.000 ημέρες νοσηλείας, αντίστοιχα. Πιο συχνό παθογόνο ήταν ο μύκητας του γένους Rhodotorula (12/32, 38%) για τους ζυμομύκητες και Fusarium (6/8, 75%) για τους νηματοειδείς μύκητες. Καταγράφηκαν συνολικά 7/22 (32%) εκ διαφυγής λοιμώξεις του αίματος, εκ των οποίων οι 5/19 (26%) είχαν ως αιτιολογικό παράγοντα σπάνιο ζυμομύκητα και 2/3 VII (66%) σπάνιο νηματοειδή μύκητα. Η αδρή θνητότητα στην διάρκεια νοσηλείας των ασθενών ήταν 59% για τις μυκηταιμίες από σπάνιο ζυμομύκητα και 38% για τις μυκηταιμίες από σπάνιο νηματοειδή μύκητα. H γνώση των επιδημιολογικών τάσεων των μυκηταιμιών από σπάνιους μύκητες στον ελληνικό γενικό πληθυσμό είναι ανεπαρκής. Η μυκηταιμία από σπάνιους ζυμομύκητες είναι σπάνια στο νοσοκομείο επιλογής, αλλά σχετίζεται σε σημαντικό βαθμό με την εκδήλωση εκ διαφυγής λοίμωξης και έχει υπολογίσιμο ποσοστό θνητότητας. Αυτά αποτελούν τα πρώτα επιδημιολογικά δεδομένα για μυκηταιμίες από σπάνιους νηματοειδείς μύκητες στην Ελλάδα, που αντικατοπτρίζουν την υπεροχή των Fusarium spp. ως αιτιολογικό παράγοντα και το μεγάλο ποσοστό εκ διαφυγής λοιμώξεων. Η επίγνωση από πλευράς των κλινικών και η γνώση της τοπικής επιδημιολογίας μπορεί να βοηθήσουν τους ιατρούς να βελτιώσουν τις διαγνωστικές και θεραπευτικές μεθόδους αυτής της πιθανώς θανατηφόρας λοίμωξης.