Πολιτισμική επάρκεια των Μαιευτήρων/Γυναικολόγων και Μαιών/των που παρέχουν μαιευτική φροντίδα σε γυναίκες Ρομά της Δυτικής Ελλάδας

Abstract

Εισαγωγή: Η παροχή μαιευτικής φροντίδας και η αντιμετώπιση των εγκύων Ρομά αποτελούν ένα σημαντικό θέμα υγείας καθώς αποτελεί μια ευάλωτη ομάδα πληθυσμού με ιδιαίτερες ανάγκες, και δυσκολίες στην παροχή ιατρικής φροντίδας ενώ συχνά αντιμετωπίζουν πολλές μορφές διακρίσεων και ανισότητας στην πρόσβαση στην υγειονομική φροντίδα. Η πολιτισμική επάρκεια αφορά την ικανότητα των παρόχων φροντίδας υγείας, να μπορούν να κατανοούν και να ενσωματώνουν πολιτισμικούς παράγοντες στο ευρύτερο πλαίσιο του συστήματος υγειονομικής φροντίδας. Σκοπός: Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η διερεύνηση της πολιτισμικής επάρκειας των Μαιευτήρων/Γυναικολόγων και των Μαιών/των που εργάζονται σε δομές της Δυτικής Ελλάδας και παρέχουν μαιευτική φροντίδα σε γυναίκες Ρομά. Υλικό-Μέθοδος: Η έρευνα ήταν συγχρονική ποσοτική και έγινε χρήση ερωτηματολογίου. Συγκεκριμένα, χρησιμοποιήθηκε κατόπιν εξασφάλισης των σχετικών αδειών το ερωτηματολόγιο που χρησιμοποιήθηκε στο ερευνητικό έργο REACH το οποίο αναφέρεται στην ενδυνάμωση των Ρομά γυναικών και την καταπολέμηση των διακρίσεων στην πρόσβαση υγείας. Το ερωτηματολόγιο αποτελείται από τρία μέρη: το πρώτο περιλαμβάνει ερωτήσεις οι οποίες αφορούν την πολιτισμική επάρκεια των επαγγελματιών υγείας σχετικά με τις γυναίκες Ρομά, το δεύτερο περιλαμβάνει ερωτήσεις, οι οποίες αφορούν τις γνώσεις των συμμετεχόντων σχετικά με τον τρόπο ζωής και τις συνήθειες των Ρομά γυναικών και το τρίτο περιλαμβάνει τα δημογραφικά στοιχεία των συμμετεχόντων. Τα ερωτηματολόγια ήταν ανώνυμα και διανεμήθηκαν στους Μαιευτήρες/Γυναικολόγους και τις Μαίες/τες οι οποίοι/ες εργάζονται σε δομές (Νοσοκομεία, Κέντρα Υγείας) της Δυτικής Ελλάδας και πληρούσαν τα κριτήρια της μελέτης. Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 100 μαίες/τες και μαιευτήρες γυναικολόγοι. Η επιλογή του δείγματος έγινε με τη χρήση της δειγματοληψίας ευκολίας. Η πλειοψηφία του δείγματος ήταν γυναίκες και μαίες απόφοιτοι της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Οι περισσότερες εργάζονταν σε τμήματα μαιευτικά/γυναικολογικά νοσοκομείων. Αποτελέσματα: Τα αποτελέσματα της έρευνας υποδεικνύουν ότι η πολιτισμική επάρκεια των μαιευτήρων γυναικολόγων και των μαιών/των ήταν μέτρια προς υψηλή. Συγκεκριμένα, η ερώτηση αξιολόγησης της ικανότητας να προσφέρουν οι συμμετέχοντες επαρκή συμβουλευτική/φροντίδα σε γυναίκες Ρομά είχε μέση τιμή 6,9 μονάδες (SD= 2,2). Τους τελευταίους 6 μήνες, το 33% είχε παράσχει συμβουλευτική/φροντίδα σε 1-5 γυναίκες Ρομά με τις οποίες υπήρχε πρόβλημα στην 8 επικοινωνία. Γενικά το 14% αντιμετώπιζε πάντα πρόβλημα κατά την παροχή υπηρεσιών σε γυναίκες Ρομά και το 53% δήλωσε ότι αυτό συνέβαινε συχνά. Τα επικρατέστερα συναισθήματα κατά την επίσκεψη μιας γυναίκας Ρομά στο χώρο εργασίας των συμμετεχόντων ήταν η κατανόηση, η ενσυναίσθηση και το ενδιαφέρον, με τη μέση τιμή για όλα να είναι 3,6 μονάδες (SD= 1 μονάδα, SD=0,9 μονάδες και SD= 1 μονάδα αντίστοιχα). Το 70,7% των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι οι γυναίκες Ρομά τους επισκέπτονταν με σκοπό την περιγεννητική φροντίδα, το 62,6% λόγω επιπλοκών εγκυμοσύνης και το 45,5% λόγω επιπλοκών μετά τον τοκετό. Το72,9% δήλωσε ως πρόβλημα ότι οι γυναίκες δεν μπορούσαν να κατανοήσουν την πληροφορία που τους μετέφεραν οι επαγγελματίες υγείας, το 41,7% ότι δεν μπορούσαν τις να βοηθήσουν γιατί δεν είχαν τα απαραίτητα έγγραφα και το 24% ότι δεν καταλάβαινε τι τους έλεγαν. Το σημαντικότερο εμπόδιο αναδείχθηκε η έλλειψη αλφαβητισμού σε σχέση με την υγεία, η δυσκολία κατανόησης σε σχέση με την πρόληψη και τα διαγνωστικά τεστ για το οποίο η μέση τιμή των απαντήσεων ήταν 4,1 μονάδες (SD=1,1 μονάδες). Το 85% επέλεξε ως βασικό πρόβλημα το γεγονός ότι οι Ρομά δεν συμμορφώνονται με τους κανόνες - χρησιμοποιούν τα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών αντί για τις ΤΟΜΥ, τα Κ.Κ. και τα Κ.Υ, το 82% τις επισκέψεις εκτός ωραρίου και τα απρογραμμάτιστα ραντεβού και το 76% τον αναλφαβητισμό. Το 51,6% συνεργάζεται με το νοσοκομείο, το 36,8% με την αστυνομία και το 30,5% με κοινωνικές υπηρεσίες του Δήμου. Η βαθμολογία γνώσεων βρέθηκε να διαφέρει ανάλογα με το επάγγελμα, και το εκπαιδευτικό επίπεδο. Συγκεκριμένα, οι ιατροί είχαν υψηλότερη βαθμολογία, άρα περισσότερες γνώσεις, σε σχέση με τις μαίες και τους μαιευτές. Επίσης, όσοι είχαν μεταπτυχιακό ή διδακτορικό τίτλο σπουδών είχαν περισσότερες γνώσεις συγκριτικά με τους απόφοιτους Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Τέλος, μετά τις διορθώσεις κατά Bonferroni δεν βρέθηκε σημαντική διαφορά του σκορ γνώσεων ανάλογα με τον τόπο εργασίας. Δεν βρέθηκε σημαντική η σχέση της ηλικίας με τη βαθμολογία στο σκορ γνώσεων, καθώς ο συντελεστής συσχέτισης του Spearman ήταν ίσος με rho=0,16 (p=0,115). Τέλος, μεγαλύτερη ηλικία σχετιζόταν με υψηλότερο σκορ πολιτισμικής επάρκειας (p=0,048), άρα μεγαλύτερη ικανότητα παροχής επαρκούς συμβουλευτικής/φροντίδας σε γυναίκες Ρομά. Συμπεράσματα: Με βάση τα αποτελέσματα, διαπιστώνεται ότι η πολιτισμική επάρκεια των συμμετεχόντων συσχετίζεται με τις γνώσεις τους. Πιο συγκεκριμένα, διαπιστώθηκε ότι όσο περισσότερες οι γνώσεις και υψηλότερου επιπέδου, τόσο αυξανόταν και η πολιτισμική επάρκεια. 9 Επομένως οι ιατροί γυναικολόγοι διέθεταν υψηλότερη πολιτισμική επάρκεια συγκριτικά με τις μαίες/τές. Θεωρείται σημαντικό να έχουν πολιτισμική επάρκεια οι επαγγελματίες υγείας που παρέχουν περιγεννητική φροντίδα καθώς υπάρχει έλλειψη ενημέρωσης των γυναικών- Ρομά σε βασικά θέματα υγείας και πρόληψης οι οποίες αντιμετωπίζουν αυξημένα προβλήματα υγείας συγκριτικά με τις γυναίκες μη Ρομά.