Οι πολιτικές και το θεσμικό πλαίσιο για τη συλλογή και τη διαχείριση αποβλήτων και καταλοίπων φορτίου πλοίων στην Ελλάδα
Policies and legal framework for collection and handling of ship – generated waste and cargo residues in Greece
Λέξεις-κλειδιά
Θεσμικό πλαίσιο ; Λιμάνια ; Λιμενική εγκατάσταση ; Πάροχοι ; Υπουργική απόφαση ; Οδηγίες ; Κανονισμοί ; Επιτροπή Ανταγωνισμού ; Διεθνείς συμβάσεις ; MARPOL ; Διαχείριση αποβλήτων ; Απόβλητα πλοίων ; Λιμενικές εγκαταστάσεις υποδοχής αποβλήτων ; Φορέας Διαχείρισης ΛιμέναΠερίληψη
Στην παρούσα διπλωματική εργασία αναλύθηκαν οι πολιτικές και το θεσμικό πλαίσιο για τη συλλογή και τη διαχείριση αποβλήτων και καταλοίπων φορτίου πλοίων στην Ελλάδα. Οι λιμένες είναι το μέρος υποδοχής των αποβλήτων και των καταλοίπων φορτίου από τα πλοία και οι φορείς που τους διαχειρίζονται έχουν ευθύνη στην παραλαβή, στη συλλογή και στην επεξεργασία των
αποβλήτων των πλοίων και των καταλοίπων φορτίου. Λόγω του δαιδαλώδους θεσμικού πλαισίου, το οποίο απορρέει από τις διεθνείς, ευρωπαϊκές και ελληνικές πολιτικές, επιλέχθηκε να δοθεί περισσότερη έμφαση στα εξής: Πρώτον στη βασική νομοθεσία που διέπει τις εγκαταστάσεις υποδοχής των αποβλήτων και των καταλοίπων φορτίου πλοίων στους λιμένες της Ελλάδας·
δεύτερον στην αγορά των παρόχων που παρέχουν, κατόπιν διαδικασιών και έναντι αμοιβής, την υπηρεσία συλλογής και διαχείρισης αποβλήτων και καταλοίπων φορτίου πλοίων, αντί των φορέων διαχείρισης των ελληνικών λιμένων, προς τα πλοία/χρήστες· και τρίτον στους προβληματισμούς που ανακύπτουν και σχετίζονται με τα προαναφερθέντα. Οι κύριοι άξονες της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η παρουσίαση και η ανάλυση των πιο ουσιωδών νομοθεσιών του θεσμικού πλαισίου για την παράδοση και την παράκτια διαχείριση των αποβλήτων και καταλοίπων φορτίου πλοίων στην Ελλάδα, καθώς και οι προκλήσεις που τίθενται στην αγορά της παροχής της συγκεκριμένης λιμενικής υπηρεσίας. Επίσης καταβλήθηκε προσπάθεια να αναδειχθούν οι πιο σημαντικές και ρηξικέλευθες ρυθμιστικές πτυχές των τελευταίων ετών. Συμπληρωματικά διατυπώθηκαν
ουσιαστικές αναφορές στις Διεθνείς και Ευρωπαϊκές λιμενικές πολιτικές και στο Διεθνές, Ευρωπαϊκό και Ελληνικό θεσμικό πλαίσιο για τη συλλογή και διαχείριση των απόβλητων και κατάλοιπων φορτίου πλοίων όπως ισχύει σήμερα, καθώς και στα κύρια προβλήματα που παρατηρούνται κατά την εφαρμογή του. Όπως είναι φυσικό, τόσο το ευρωπαϊκό όσο και το εθνικό θεσμικό πλαίσιο έχουν υποστεί τροποποιήσεις και αναθεωρήσεις, ενώ η διεθνή σχετική νομοθεσία συνεχώς εξελίσσεται. Από τις αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο διαφαίνονται θετικές προοπτικές για την ανάπτυξη του κλάδου, ενώ η μέγιστη βελτιστοποίηση των αλλαγών μπορεί να ταχθεί προς όφελος τόσο των χρηστών όσο και των παρόχων των υπηρεσιών και φυσικά του περιβάλλοντος.
Επιπρόσθετα αποτυπώθηκε η υφιστάμενη κατάσταση στην Ελλάδα, μιας χώρα με πολλούς μικρούς λιμένες και με πολλούς φορείς διαχείρισης λιμένων και λιμενικών εγκαταστάσεων, η οποία έγκειται στα νοτιοανατολικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επισημάνθηκαν λοιπόν στην παρούσα εργασία οι πιο αξιοσημείωτες ελληνικές λιμενικές πολιτικές αναφορικά με το θέμα και
ασκήθηκε κριτική για τα ζητήματα που σχετίζονται με τη συγκεκριμένη ελληνική αγορά. Ας σημειωθεί ακόμη ότι εξετάστηκαν στην παρούσα εργασία, ως μελέτες περιπτώσεων, οι αποφάσεις έντεκα (11) φορέων διαχείρισης λιμενικών εγκαταστάσεων στην Ελλάδα για να διαπιστωθεί αν, από το 2019 που εφαρμόζεται ο Κανονισμός 2017/352, έχουν υλοποιηθεί περισσότερα βήματα
προς την κατεύθυνση του μοντέλου της (δυνητικά υπό όρους) απελευθέρωσης της αγοράς ανάδειξης παρόχων ευκολιών παράδοσης, παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων και καταλοίπων φορτίου πλοίων ή προς την κατεύθυνση του μοντέλου περιορισμού των παρόχων. Επίσης εκτέθηκαν και αναλύθηκαν οι Αποφάσεις 245/2022, 1558/2022 και 378/2023 του Συμβουλίου
της Επικρατείας (Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο της Ελλάδας), οι οποίες εμπεριέχουν τη (μέχρι και σήμερα) δημοσιευμένη κρίση των Δικαστικών Αρχών περί της νομιμότητας, ορισμένων εκ των ανωτέρω, αποφάσεων των φορέων. Τέλος οι αναγνώστες δύνανται να εντρυφήσουν σε ζητήματα ανταγωνισμού μέσω της παράθεσης των δημοσιευμένων στοιχείων και των πληροφοριών της εκκρεμούς, από το 2021, έρευνα της Επιτροπής Ανταγωνισμού στον κλάδο της διαχείρισης αποβλήτων και καταλοίπων φορτίου πλοίων. Επιδιώχθηκε η λεπτομερής καταγραφή και ο σχολιασμός των, σε κάποιες περιπτώσεις συγκρουόμενων, προσεγγίσεων των εμπλεκόμενων μερών και καταγράφηκαν τα πορίσματα της πρωτογενούς έρευνας επί των προβληματισμών που ξεχώρισαν στο πλαίσιο της ανωτέρω κλαδική έρευνας, από όσους επιχειρηματολόγησαν πως αδικούνται από τη σημερινή κατάσταση που επικρατεί στην αγορά. Οι πάροχοι πρέπει να μεταχειρίζονται ισότιμα, δίκαια και χωρίς αμεροληψίες
κατά τη διεξαγωγή των διαδικασιών για τη χορήγηση άσκησης δικαιώματος δραστηριοποίησης στις λιμενικές εγκαταστάσεις αρμοδιότητας των φορέων διαχείρισης λιμένων όταν επιλέγεται το μοντέλο των πολλαπλών παρόχων, καθώς και κατά τη διεξαγωγή των διαγωνισμών για την κατάρτιση σχετικής σύμβασης με τον εκάστοτε φορέα διαχείρισης του λιμένα, όταν επιλέγεται το μοντέλο του περιορισμού των παρόχων. Η αυξημένη διαφάνεια και η ενίσχυση του ανταγωνισμού πρέπει να βρίσκονται πάντοτε στον πυρήνα της στοχοθεσίας του ελληνικού κράτους. Οι νέες νομοθεσίες μπορούν να προσφέρουν πλεονεκτήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Περαιτέρω η παρουσίαση του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου και η ανάδειξη των αδυναμιών του εκκινεί τον ουσιαστικό διάλογο για την ταχύτερη εξεύρεση λύσεων. Η ανάλυση των νέων νομοθεσιών και των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης
κρίνεται ικανή να συνεισφέρει όχι μόνο στη διαμόρφωση ενός σύγχρονου και αποτελεσματικού θεσμικού πλαισίου στην Ελλάδα για την υποδοχή των αποβλήτων και καταλοίπων φορτίου πλοίων, αλλά και στη χάραξη μιας προσοδοφόρας και επωφελούς ελληνικής λιμενικής πολιτικής για τη συγκεκριμένη πολύ σημαντική λιμενική υπηρεσία.
Περίληψη
In this thesis the policies and the legal framework for the collection and handling of ship - generated waste and cargo residues in Greece were analysed. Ports are the place of reception of ship - generated waste and cargo residues and the authorities that manage them are responsible for the reception, collection and treatment of ship - generated waste and cargo residues. Due to the complexity of the legal framework arising from International, European and Greek policies, it was chosen to focus more on the following: Firstly, on the basic legislation that governs the reception facilities for ship - generated waste and cargo residues in Greek ports; secondly, on the market for providers who provide, after procedures and for a fee, the service of collecting and handling waste and cargo residues from ships, in place of the Greek port management authorities, to ships/users; and thirdly, on the concerns that arise and are related to the aforementioned. The main aspects of this thesis are the presentation and analysis of the most essential legislation of the legal framework for the delivery and coastal management of ship - generated waste and cargo residues in Greece, as well as the challenges posed in the market for the provision of this port service. An attempt was also made to highlight the most important and groundbreaking regulatory aspects of recent years. In addition, substantial references were
made on the International and European port policies and on the International, European and Greek legal framework for the collection and management of ship - generated waste and cargo residues as it is currently in force, as well as on the main problems observed during its implementation. Of course, both the European and the national legal framework have been subject to amendments and revisions, while international legislation in this area is constantly evolving. The changes in the legal framework show positive prospects for the development of the industry, while the maximum optimisation of the changes can benefit both users and service providers and, of course, the environment. In addition, the current situation in Greece was described; Greece is a country with many small ports and with many port and port facility management authorities, which lies on the south-eastern border of the European Union. Therefore, in this thesis the most notable Greek port policies on the subject were highlighted and the issues related to the specific Greek market were criticized. It should also be noted that the actions of eleven (11) port facility management authorities in Greece were examined in this thesis, as case studies, to determine whether, since 2019 when Regulation 2017/352 became applicable, more steps have been taken towards the model of (potentially conditional) liberalisation of the market for the provision of delivery, reception and management of ship - generated waste and cargo residues or towards the
model of restriction of providers. Also, the Decisions 245/2022, 1558/2022 and 378/2023 of the Council of State (Supreme Administrative Court of Greece) were presented and analysed, which contain the (up to now) published judgment of the Judicial Authorities concerning the legality of, some of the above, decisions of the port authorities. Finally, readers can be familiarised with competition issues by the presentation of published data and information from the pending, as of 2021, Hellenic Competition Commission investigation into the management of ship - generated waste and cargo residues. A detailed documentation and
commentary of the, in some cases conflicting, approaches of the parties involved was attempted and the findings of the primary research were presented on the concerns that stood out in the context of the above sectoral research, by those who argued that they are not being treated fairly by the current market situation. Providers of port services must be treated equally, fairly and without discrimination when the procedures for obtaining authorisation are carried out to operate in the port facilities, under the responsibility of the port managing authorities, when the multiple provider model is chosen, as well as when the tendering procedure is carried out for the conclusion of a contract with the relevant port managing authority, when the provider limitation model is chosen. Increased transparency and enhanced competition must always be at the core of the Greek state's agenda. The new legislation can offer advantages towards this direction. Furthermore, the presentation of the current legal framework and
the highlighting of its weaknesses initiates a meaningful dialogue to find solutions more rapidly. The analysis of the new legislation and policies of the European Union is considered capable of contributing not only to the development of a modern and effective legal framework in Greece for the reception of ship - generated waste and cargo residues, but also to the elaboration of a profitable and beneficial Greek port policy for this very significant port service.
Αριθμός σελίδων
286Σχολή
Σχολή Διοικητικών, Οικονομικών & Κοινωνικών ΕπιστημώνΑκαδημαϊκό Τμήμα
Τμήμα Διοίκησης ΕπιχειρήσεωνΤίτλος Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών
Οργάνωση, Λειτουργία, Ανάπτυξη, Διοίκηση ΛιμένωνΓλώσσα
Ελληνικά
Εκτός από όπου επισημαίνεται κάτι διαφορετικό, το τεκμήριο διανέμεται με την ακόλουθη άδεια:
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές