Oξεία Λεμφοβλαστική Λευχαιμία: Βιοδείκτες και θεραπεία  στην παιδική ηλικία

Nικολάου, Μαρία

Acute lymphoblastic leukemia: Biomarkers and treatment of children

Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία

Author

Nικολάου, Μαρία

Date

2024-10-01

Advisor

Anthouli-Anagnostopoulou, Fragkiski

Oξεία Λεμφοβλαστική Λευχαιμία Βιοδείκτες και θεραπεία.ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΜΑΡΙΑ-signed.pdf (2.296Mb)

Keywords

Οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία

Abstract

Η οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία αποτελεί την πιο συχνό τύπο καρκίνου στην παιδική και εφηβική ηλικία. Σύγχρονες μελέτες δείχνουν όλο και περισσότερο τη βελτίωση στα ποσοστά επιβίωσης ξεπερνώντας το 90%. Χαρακτηρίζεται από τον ανώμαλο πολλαπλασιασμό ανώριμων λεμφικών κυττάρων και διακρίνεται σε δύο βασικούς τύπους την πρόδρομη Β-ΟΛΛ και την Τ-ΟΛΛ. Η ταξινόμηση της βασίζεται σε μορφολογικά χαρακτηριστικά των κυττάρων, στον ανοσοφαινότυπο και σε γενετικούς δείκτες. ). Η ΟΛΛ οφείλεται σε χρωμοσωμικές μεταβολές όπως η υπερδιπλοειδία και η υποπλοειδία και σε χρωμοσωμικές ανακατατάξεις όπου πραγματοποιείται σύντηξη γονιδίων όπως στην BCR-ABL1 (Ph+) ALL και Ph-like ΟΛΛ, την 3 ETV6:RUNX1 και ETV:RUNX1-like ΟΛΛ και άλλες ανακατατάξεις και διαγραφές γονιδίων. Μεγάλη πρόοδος έχει σημειωθεί τα τελευταία χρόνια όσον αφορά την κατανόηση της βιολογίας και της γενετικής βάσης της παιδιατρικής ΟΛΛ σχετικά με την ανακάλυψη βιοδεικτών και την αξιολόγηση νέων θεραπειών. Σημαντικοί διαγνωστικοί και προγνωστικοί δείκτες αποτελούν πλέον ορισμένες πρωτεΐνες και microRNAs. Η πρωτεομική αποτελεί έναν αρκετά ανερχόμενο τομέα ο οποίος μπορεί να αξιοποιηθεί στην εξέλιξη της πορείας της ΟΛΛ. Πρωτεΐνες όπως η κλαστερίνη, η σερουλοπλασμίνη και άλλες που συμμετέχουν στον κυτταρικό πολλαπλασιασμό είναι αρκετά αυξημένες σε ασθενείς με ΟΛΛ. Τα microRNAs δρουν ως ογκογονίδια και εκφράζονται με μεγαλύτερη συχνότητα από ότι φυσιολογικά κάνοντας δυνατή την αξιολόγηση της σοβαρότητας της νόσου, ενώ μεταβάλλουν κυτταρικές διεργασίες όπως ο πολλαπλασιασμός και η απόπτωση. Η θεραπεία της ΟΛΛ στα παιδιά εστιάζει αρχικά στην εφαρμογή χημειοθεραπείας, ακτινοθεραπείας και την αλλογενή μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως η υποτροπιάζουσα και η ανθεκτική στη χημειοθεραπεία ΟΛΛ δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με τις συμβατικές μεθόδους θεραπείας. Όπως περιγράφεται παρακάτω, η ανοσοθεραπεία και η στοχευμένη μοριακή θεραπεία έχουν ανοίξει το δρόμο για νέους αποτελεσματικούς τρόπους διαχείρισης της νόσου με υψηλά ποσοστά επιβίωσης

Abstract

Acute lymphoblastic leukemia (ALL) is the most common type of cancer in childhood and adolescence. Recent studies increasingly show improvements in survival rates, exceeding 90%. It is characterized by the abnormal proliferation of immature lymphoid cells and is classified into two main types: precursor B-ALL and T-ALL. Its classification is based on the morphological characteristics of the cells, the immunophenotype, and genetic markers. ALL is caused by chromosomal alterations such as hyperdiploidy and hypodiploidy, as well as chromosomal rearrangements where gene fusions occur, as seen in BCR-ABL1 (Ph+) ALL, Ph-like ALL, ETV6:RUNX1, and ETV:RUNX1-like ALL, along with other gene rearrangements and deletions. In recent years, significant progress has been made in understanding the genetic and biological basis of childhood ALL, the discovery of biomarkers, and the evaluation of new therapies. Certain proteins and microRNAs have now become important diagnostic and prognostic markers. Proteomics is a rapidly growing field that can be utilized in the progression of ALL. Proteins such as clusterin, ceruloplasmin, and others involved in cell proliferation are significantly elevated in patients with ALL. MicroRNAs act as oncogenes and are expressed more frequently than normal, enabling the assessment of disease severity while altering cellular processes like proliferation and apoptosis. Treatment for ALL in children initially focuses on chemotherapy, radiotherapy, and allogeneic hematopoietic stem cell transplantation. In some cases, such as relapsed and chemotherapy-resistant ALL, conventional treatment methods may not be effective. As described below, immunotherapy and targeted molecular therapy have paved the way for new, effective management approaches with high survival rates.