Η προγνωστική αξία της ανοσοέκφρασης του υποδοχέα επιδερμικού αυξητικού παράγοντα EGFR/ΕrbB σε ασθενείς με μελάνωμα
The prognostic value of epidermal growth factor receptor EGFR/ΕrbB immunoexpression in melanoma patients
Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία
Συγγραφέας
Σαλαγιάννη, Γεωργία
Ημερομηνία
2024-10-11Επιβλέπων
Ανθούλη-Αναγνωστοπούλου, ΦραγκίσκηΛέξεις-κλειδιά
Υποδοχέας επιδερμικού αυξητικού παράγοντα (EGFR) ; Πρόγνωση ; Μελάνωμα ; Βιοδείκτες ; ΘεραπείαΠερίληψη
Στον τομέα της ογκολογικής έρευνας, ο προσδιορισμός προγνωστικών δεικτών είναι
κρίσιμη διαδικασία, προσφέροντας πολύτιμες πληροφορίες για την εξέλιξη της νόσου, τη
θεραπευτική ανταπόκριση και την έκβαση των ασθενών. Το μελάνωμα, μια από τις πιο
συχνές και επιθετικές δερματικές κακοήθειες, χαρακτηρίζεται από την πρώιμη μετάσταση
και αποτελεί τον πιο θανατηφόρο καρκίνο του δέρματος. Ο υποδοχέας του επιδερμικού
αυξητικού παράγοντα (EGFR), επίσης γνωστός ως ErbB-1, είναι μια κινάση τυροσίνης που
ανήκει στην οικογένεια ErbB. Τα τελευταία χρόνια, οι μοριακές μελέτες έχουν ρίξει φως
στα περίπλοκα μονοπάτια που διέπουν την ανάπτυξη και την εξέλιξη του μελανώματος,
μεταξύ των οποίων ο EGFR έχει αναδειχθεί να παίζει σημαντικό ρόλο.
Σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας ήταν η ανασκόπηση και σύνθεση
της υπάρχουσας βιβλιογραφίας σχετικά με την προγνωστική σημασία του EGFR στο
μελάνωμα. Μέσω συστηματικής ανάλυσης και κριτικής αξιολόγησης πειραματικών
δεδομένων, η εργασία εστίασε στη διερεύνηση των μοριακών μηχανισμών που
εμπλέκονται στις προγνωστικές επιπτώσεις του EGFR, καθώς και στη χρησιμότητά του ως
βιοδείκτη για τη θεραπευτική ανταπόκριση.
Τα ευρήματα δείχνουν ότι η έκφραση του EGFR στο μελάνωμα παίζει σημαντικό
ρόλο στην εξέλιξη, κινητικότητα και πρωτεολυτική ικανότητα των καρκινικών κυττάρων,
προάγοντας τη μετάσταση και επηρεάζοντας αρνητικά την πρόγνωση. Ο EGFR σχετίζεται
με το πάχος του όγκου, τη μετάσταση και την επιθετικότητα του μελανώματος, ενώ
ρυθμίζει την ανοσολογική απόκριση. Επιπλέον, κρίσιμοι μηχανισμοί που επηρεάζουν την
εξέλιξη του μελανώματος και προσφέρουν νέες θεραπευτικές δυνατότητες
αναδεικνύονται από την ανασκόπηση. Συγκεκριμένα, η μείωση της πρωτεΐνης KIF22
καταστέλλει τον πολλαπλασιασμό και τη γλυκόλυση, ενώ προάγει την απόπτωση μέσω
απενεργοποίησης του EGFR/STAT3. Η IGFBP2 ρυθμίζει το PD-L1 μέσω του άξονα EGFR STAT3, ενώ ο NRF2 είναι απαραίτητος για την ενεργοποίηση του EGFR/AKT. Επιπλέον, η
ανασκόπηση αποκαλύπτει τη σύνθετη επίδραση του EGFR στην ανθεκτικότητα του
μελανώματος, καθώς κύτταρα με υψηλή έκφραση EGFR δείχνουν ανθεκτικότητα στη
βεμουραφενίμπη, συσχετιζόμενη με αυξημένη ενεργοποίηση των Erk, FRA-1 και PD-L1. Η
απώλεια της ACK1 και του MITF ενισχύει την σηματοδότηση του EGFR, ενώ μη
αναστρέψιμοι EGFR-TKIs, κουρκουμίνη, ροσμαρινικό οξύ και αναστολείς BET προτείνονται
ως νέες θεραπευτικές στρατηγικές για την αντιμετώπιση της ανθεκτικότητας.
Συμπερασματικά, ο EGFR στο μελάνωμα έχει σημαντική προγνωστική αξία,
επηρεάζοντας την εξέλιξη, την επιθετικότητα και την ανθεκτικότητα του καρκίνου.
Περίληψη
In oncology research, the identification of prognostic markers is a critical process that
provides valuable information about disease progression, treatment response, and patient
outcome. Melanoma, one of the most common and aggressive skin malignancies, is
characterized by early metastasis and is the most lethal form of skin cancer. The epidermal
growth factor receptor (EGFR), also known as ErbB-1, is a tyrosine kinase belonging to the
ErbB family. In recent years, molecular studies have shed light on the complex pathways
underlying the development and progression of melanoma, in which EGFR has been shown
to play an important role.
The aim of this work was to review and synthesise the existing literature on the
prognostic significance of EGFR in melanoma. Through systematic analysis and critical
appraisal of experimental data, the thesis focused on investigating the molecular
mechanisms involved in the prognostic impact of EGFR, as well as its utility as a biomarker
for therapeutic response.
The results suggest that EGFR expression in melanoma plays an important role in
the progression, motility, and proteolytic capacity of cancer cells, promoting metastasis
and adversely affecting prognosis. EGFR is associated with tumor thickness, metastasis and
aggressiveness of melanoma and regulates the immune response. In addition, the review
highlights critical mechanisms that influence melanoma progression and offer new
therapeutic opportunities. In particular, KIF22 depletion suppresses proliferation and
glycolysis while promoting apoptosis through EGFR/STAT3 inactivation. IGFBP2 regulates
PD-L1 through the EGFR-STAT3 axis, while NRF2 is required for EGFR/AKT activation. The
review also highlights the complex effect of EGFR on melanoma resistance, as cells with
high EGFR expression show resistance to vemurafenib, which is associated with increased
activation of Erk, FRA-1, and PD-L1. Loss of ACK1 and MITF enhances EGFR signaling and
irreversible EGFR TKIs, curcumin, rosmarinic acid and BET inhibitors are proposed as novel
therapeutic strategies to overcome resistance.
In conclusion, EGFR in melanoma has significant prognostic value and influences
cancer progression, aggressiveness and resistance