Η ανάπτυξη του εγκέφαλου και οι γνωστικές λειτουργίες των παιδιών με αναπτυξιακές μαθησιακές δυσκολίες

Σολωμού, Ιωάννα

Τhe development of the brain and the cognitive functions of children with developmental learning difficulties

Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία

Author

Σολωμού, Ιωάννα

Date

2021-07-29

Advisor

Ανδρή, Ελισάβετ

Η Ανάπτυξη του Εγκεφάλου και οι Γνωστικές Λειτουργίες των Παιδιών με Αναπτυξιακές Μαθησιακές Δυσκολίες (1.342Mb)

Keywords

Ανάπτυξη ; Αυτισμός ; Δυσαριθμησία ; Autism ; Dyscalculia

Abstract

Αναμφίβολα, η μελέτη του ανθρώπινου εγκεφάλου παρουσιάζει ένα πολύ μεγάλο ενδιαφέρον. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος μελετήθηκε συστηματικά κατά τις τελευταίες δεκαετίες για δύο διαφορετικούς λόγους. Ο πρώτος λόγος αφορούσε το διαχρονικό ενδιαφέρον που έχει ο άνθρωπος για την εξέταση και την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο αναπτύσσεται η συμπεριφορά. Ο δεύτερος λόγος αφορά την ύπαρξη της δυνατότητας για να πραγματοποιηθεί κάτι τέτοιο, χάρη στην ταχύτατη πρόοδο των νευροεπιστημών. Έτσι, κατέστη πλέον εφικτό το να μελετηθεί εις βάθος ο ανθρώπινος εγκέφαλος με τη χρήση νευροαπεικονιστικών μεθόδων και να υπάρξει μία σημαντική επίγνωση για τις λειτουργίες του. Στη φυσιολογική ανάπτυξη, η θεωρητική έρευνα είχε εστιάσει στην ανάπτυξη μοντέλων βάσει των οποίων όπως αναπτύσσεται γνωστικά. Η θεωρία του Piaget συνιστά μία από τις πιο δημοφιλείς θεωρίες, μελετώντας τη γνωστική ανάπτυξη του ανθρώπου σε διακριτά μεταξύ τους στάδια. Με βάση την έως τώρα θεωρητική γνώση, ο άνθρωπος φαίνεται να διαθέτει εγγενώς τις γνωστικές λειτουργίες και η βιολογική ωρίμανση του εγκεφάλου να βελτιστοποιεί αυτές. Ως προς τη νευροεπιστημονική βάση της συμπεριφοράς, σε ένα πρώτο στάδιο εξέλιξης των σχετικών μελετών θεωρούνταν ότι η εκάστοτε περιοχή του εγκεφάλου είναι υπεύθυνη για μία συγκεκριμένη γνωστική λειτουργία. Ωστόσο, κατά μήκος του χρόνου διαπιστώθηκε ότι η εγκεφαλική λειτουργία είναι αρκετά πιο σύνθετη και πως μια περιοχή ενδεχομένως να είναι υπεύθυνη για περισσότερες γνωστικές λειτουργίες και το αντίστροφο. Ως προς τις παθολογίες της ανάπτυξης, στη συγκεκριμένη μελέτη εξετάστηκαν τρεις βασικές παθολογίες, ο αυτισμός, η δυσαριθμησία και η δυσλεξία. Στην περίπτωση του αυτισμού φαίνεται ότι υπάρχει μία πληθώρα νευροβιολογικών παρεκκλίσεων στα παιδιά που πάσχουν από τη διαταραχή. Διαφορές στη συνδεσιμότητα του εγκεφάλου, η απότομη ανάπτυξη του μεγέθους του ως τους 14 μήνες, οι κυτταρικές ανωμαλίες και τα αυξημένα επίπεδα BDNF είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστικές. Ως προς τη δυσαριθμησία, φαίνεται ότι αυτή αναπτύσσεται σε σημαντικό βαθμό λόγω ανωμαλιών στον πλάγιο βρεγματικό λοβό. Είναι ωστόσο ασαφές το αν κάτι τέτοιο μπορεί να αποδοθεί σε γενετικές ανωμαλίες ή σε ανεπάρκεια περιβαλλοντικών ερεθισμάτων που να βοηθούν την ανάπτυξη της συγκεκριμένης περιοχής, αν και με βάση τα έως τώρα διαθέσιμα δεδομένα φαίνεται πως μάλλον ισχύει το δεύτερο παρά το πρώτο. Τέλος, στην περίπτωση της δυσλεξίας φαίνεται ότι η ασυμμετρία στην άνω οπίσθια επιφάνεια του κροταφικού λοβού, οι ανωμαλίες στο μεσολόβιο και στη γωνιώδη έλικα έχουν κεντρικό ρόλο στην ανάπτυξη της διαταραχής. Συμπερασματικά, η συγκεκριμένη μελέτη οδηγείται στη διαπίστωση πως οι νευροεπιστήμες έχουν συμβάλει καταλυτικά στην αύξηση της επίγνωσης για τις παθολογίες της ανάπτυξης. Ο αυτισμός, η δυσαριθμησία και η δυσλεξία φαίνεται να σχετίζονται με συγκεκριμένες παρεκκλίσεις της φυσιολογικής ανάπτυξης του εγκεφάλου.

Abstract

Undoubtedly, the study of the human brain presents a very great interest. The human brain has been systematically studied over the past few decades for two different reasons. The first reason concerned the timeless interest that man has in examining and understanding how behavior develops. The second reason concerns the possibility of doing so, thanks to the rapid progress of neuroscience. Thus, it became possible to study the human brain in depth using neuroimaging methods and to have a significant understanding of its functions. In normal development, theoretical research had focused on the development of models, based on different developmental stages. Piaget's theory is one of the most popular theories, studying the cognitive development of man at distinct stages. Based on the current state of knowledge, man seems to possess inherently the cognitive functions and the biological maturation of the brain to optimize them. With regard to the neuroscientific basis of behavior, at a first stage of development of the relevant studies it was considered that the specific region of the brain is responsible for a particular cognitive function. However, over time it was found that brain function is considerably more complex and that an area may be responsible for more cognitive functions and vice versa. Regarding the pathologies of development, this study examined three main pathologies, autism, dyscalculia and dyslexia. In the case of autism there appears to be a plethora of neurobiological deviations in children suffering from the disorder. Differences in brain connectivity, sharp growth in size up to 14 months, cellular abnormalities and elevated BDNF levels are particularly characteristic. As to dyscalculia, it appears that it develops to a considerable extent due to abnormalities in the lateral parietal lobe. However, it is unclear whether this can be attributed to genetic abnormalities or to a lack of environmental stimuli to help the development of this region, although based on the data available so far, it seems that the second rather than the first is the case. Finally, in the case of dyslexia it appears that asymmetry in the upper posterior surface of the temporal lobe, abnormalities in the corpus callosum and angular gyrus have a central role in the development of the disorder. In conclusion, this study leads to the finding that neurosciences have contributed to the increase of awareness for pathologies of development. Autism, dyscalculia and dyslexia appear to be associated with specific deviations of normal brain development.