Τα περιβάλλοντα εικονικών κόσμων ως εκπαιδευτικά εργαλεία για την προώθηση της ομαδοσυνεργατικής μάθησης: η αξιοποίηση του OpenSimulator στο μάθημα της Ιστορίας

Abstract

Οι τεχνολογίες εικονικής πραγματικότητας και τα περιβάλλοντα εικονικών κόσμων έχουν ήδη εδραιωθεί –αλλά και εξακολουθούν να εξελίσσονται– σε πολλούς τομείς της ανθρώπινης ζωής, μετασχηματίζοντάς τους. Ένας από τους τομείς αυτούς είναι και ο τομέας της εκπαίδευσης, όπου ένας σημαντικός αριθμός ερευνών έχει αναδείξει τη δυναμική που παρουσιάζουν αυτές οι τεχνολογίες και τα περιβάλλοντα για τη διδασκαλία και τη μάθηση σε διάφορες γνωστικές περιοχές στο πλαίσιο υλοποίησης ποικίλων διδακτικών τεχνικών. Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν η διερεύνηση της συνεισφοράς των περιβαλλόντων εικονικών κόσμων στην προώθηση της ομαδοσυνεργατικής μάθησης έναντι της πραγματοποίησης αντίστοιχων δραστηριοτήτων σε εναλλακτικά περιβάλλοντα/εργαλεία, όσον αφορά στην επίτευξη των μαθησιακών στόχων, την προώθηση της συνεργασίας των μαθητών, την αύξηση της κινητοποίησης, της εμπλοκής και της ικανοποίησής τους. Για αυτόν τον λόγο, σχεδιάστηκαν δύο όμοιες – ως προς τους διδακτικούς στόχους και τις τεχνικές – εκπαιδευτικές παρεμβάσεις, που όμως η καθεμία τους αξιοποιούσε διαφορετικά ψηφιακά εργαλεία και περιβάλλοντα. Οι διδακτικές τεχνικές που αξιοποιήθηκαν και στις δύο παρεμβάσεις ήταν ο καταιγισμός ιδεών, η συνεργατική συναρμολόγηση, ο αγώνας επιχειρηματολογίας και το παιχνίδι ρόλων, ενώ η θεματική ενότητα αφορούσε στο ζήτημα της Εικονομαχίας. Στη μία παρέμβαση αξιοποιήθηκαν στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων που πραγματοποίησαν οι μαθητές (ομάδα των ψηφιακών εργαλείων) τα εργαλεία Padlet, Google Chat, Kialo Edu, Pixton και το μάθημα διενεργήθηκε μέσω του περιβάλλοντος βιντεοσυνομιλίας Google Meet. Στην άλλη παρέμβαση (ομάδα του εικονικού κόσμου), το μάθημα αλλά και όλες οι δραστηριότητες πραγματοποιήθηκαν σε έναν εικονικό κόσμο που δημιουργήθηκε στο περιβάλλον του OpenSimulator. Η συλλογή των δεδομένων πραγματοποιήθηκε από τις καταγραφές στα ψηφιακά εργαλεία, από το πρόγραμμα καταγραφής οθόνης OBS Studio, από το κουίζ αυτοαξιολόγησης και από το ερωτηματολόγιο αποτίμησης της εμπειρίας των μαθητών που τους δόθηκε μετά την ολοκλήρωση του σεναρίου. Έπειτα από την ανάλυση των δεδομένων των δύο παρεμβάσεων, τα οποία κατηγοριοποιήθηκαν και κωδικοποιήθηκαν, αναδείχθηκε πως το περιβάλλον εικονικού κόσμου του OpenSimulator υπερείχε – σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό – στην πλειοψηφία των δραστηριοτήτων, σε σχέση με τα άλλα περιβάλλοντα/εργαλεία με τα οποία υλοποιήθηκαν οι διδακτικές τεχνικές, ως προς τα τέσσερα ερευνητικά ερωτήματα που είχαν τεθεί. Συνεπώς, το συμπέρασμα της παρούσας εργασίας είναι πως τα περιβάλλοντα εικονικών κόσμων φαίνεται να έχουν θετική συνεισφορά στην προώθηση της ομαδοσυνεργατικής μάθησης και μάλιστα, σε μεγαλύτερο βαθμό από εναλλακτικά περιβάλλοντα/εργαλεία διεξαγωγής εξ αποστάσεως μαθημάτων και υποστήριξης αυτών των τεχνικών.