Ο φόρτος εργασίας (καθήκοντα και αρμοδιότητες) του διευθυντή-ηγέτη στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση σε σχέση με το ισχύον θεσμικό και σχολικό πλαίσιο

Abstract

Μέσω συστηματικής καταγραφής επιχειρήθηκε να διαμορφωθεί μία αναλυτική εικόνα σχετικά με τις υποχρεώσεις, τα καθήκοντα και τις αρμοδιότητες των διευθυντών στα δημοτικά σχολεία στην Ελλάδα σύμφωνα με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο. Στη συνέχεια μελετήθηκαν ευρωπαϊκές οδηγίες και συστάσεις της Ε.Ε. για τον ρόλο του διευθυντή και επιχειρήθηκε ανάλυση και σύντομη σύγκριση των καθηκόντων του διευθυντή της Ελλάδας με τα αντίστοιχα καθήκοντα του διευθυντή στην Κύπρο και στη Γερμανία. Επακόλουθα, μέσα από ατομικές ημιδομημένες συνεντεύξεις, διερευνήθηκε ο ρόλος του διευθυντή του σχολείου στην πράξη, η φύση και οι απαιτήσεις του επαγγέλματός του στην καθημερινή σχολική πραγματικότητα, ο φόρτος της εργασίας του σε σχέση με το νομοθετικό πλαίσιο και το εκάστοτε σχολικό περιβάλλον, η ενδεχόμενη ψυχική εξουθένωσή του από γραφειοκρατικές διαδικασίες που παρακωλύουν τον ρόλο του ως ηγέτη στο σύγχρονο σχολείο και ο βαθμός ικανοποίησης σε σχέση με τις προσδοκίες τους. Με βάση τον σκοπό της έρευνας η ερευνήτρια εστίασε σε τρία ερευνητικά ερωτήματα: (α) Πώς επηρεάζονται οι πρακτικές διοίκησης και το στυλ ηγεσίας του διευθυντή της σχολικής μονάδας από το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας; (β) Πόσο επηρεάζεται ο φόρτος εργασίας του διευθυντή της σχολικής μονάδας από τις απαιτήσεις του θεσμικού πλαισίου; και (γ) Πώς συσχετίζονται οι πρακτικές διοίκησης και το στυλ ηγεσίας του διευθυντή της σχολικής μονάδας με τον φόρτο εργασίας του; Από τα αποτελέσματα της έρευνας αναδεικνύεται ότι οι πρακτικές διοίκησης και το στυλ ηγεσίας του κάθε διευθυντή επηρεάζονται αλλά δεν καθορίζονται ολοκληρωτικά από το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας. Το στυλ που τελικά φαίνεται να προάγει αυτός ο συγκεντρωτισμός είναι περισσότερο ένα διεκπεραιωτικό - διαχειριστικό στυλ ηγεσίας και όχι μετασχηματιστικό στυλ ηγεσίας με όραμα. Στη συνέχεια αναδεικνύεται ότι οι πρακτικές διοίκησης και οι συνθήκες του εκάστοτε σχολικού πλαισίου επηρεάζουν σε ένα πρώτο επίπεδο τον φόρτο εργασίας του διευθυντή. Με μια σφαιρικότερη όμως εξέταση του θέματος, καλό είναι να επισημανθεί ότι ο φόρτος εργασίας δεν φαίνεται να επηρεάζεται τόσο σημαντικά από τις παραπάνω δύο συνιστώσες (πρακτικές διοίκησης και συνθήκες του σχολικού πλαισίου).