Ειδικοί φόροι κατανάλωσης. Μελέτη περίπτωσης: ενεργειακά προϊόντα

Abstract

Ο ειδικός φόρος κατανάλωσης είναι έμμεσος φόρος o οποίος επιβάλλεται κατά την πώληση ή χρήση ειδικών προϊόντων. Τα έσοδα από τον Ε.Φ.Κ. είναι έσοδο της χώρας όπου αυτός καταβάλλεται. Τα Κράτη-Μέλη της Ε.Ε. προκειμένου να διασφαλιστεί η ορθή λειτουργία της ενιαίας αγοράς και να βεβαιωθεί ότι ο Ε.Φ.Κ. εφαρμόζεται με τον ίδιο τρόπο, στα ίδια προϊόντα, συμφώνησαν σε κοινούς κανόνες που καλύπτουν όλα τα ενεργειακά προϊόντα που χρησιμοποιούνται για θέρμανση και μεταφορά, καθώς και την ηλεκτρική ενέργεια, εφαρμόζοντας ελάχιστους φορολογικούς συντελεστές. Η εναρμόνιση του συστήματος Ε.Φ.Κ. βασίστηκε σε Κανονισμούς και Οδηγίες και μεταφέρθηκαν στο Εθνικό Δίκαιο με το Ν. 2960/01 «Εθνικός Τελωνειακός Κώδικας» όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει. Ο Ε.Φ.Κ τελεί υπό αναστολή μέχρι τη θέση σε ανάλωση. Για την παρακολούθηση της διακίνησης των προϊόντων που υπόκεινται σε ειδικούς φόρους κατανάλωσης και τελούν υπό καθεστώς αναστολής στην Ε.Ε. χρησιμοποιείται το ηλεκτρονικό σύστημα EMCS. Η φορολόγηση των ενεργειακών προϊόντων αποτελεί σημαντική πηγή δημοσίων εσόδων, όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για όλα τα Κράτη-Μέλη της Ε.Ε., ιδιαίτερα δε ο Ε.Φ.Κ. και ο ΦΠΑ που επιβάλλονται στα υγρά καύσιμα. Σκοπός της εργασίας είναι να ελέγξει αν το σύστημα, όπως εφαρμόζεται στην Ελλάδα, είναι επαρκές για τους λόγους που εφαρμόσθηκε, αν μπορούν να εντοπιστούν πιθανές βελτιώσεις που να εισφέρουν στην λειτουργικότητά του και στο αποτέλεσμα που αποφέρει. Στο πλαίσιο αυτό και για τις ανάγκες της έρευνας διερευνήθηκαν οι απόψεις και οι αντιλήψεις των εργαζομένων στις Τελωνειακές Υπηρεσίες, εξειδικευμένων στα ενεργειακά προϊόντα, περιφερειακών ή επιτελικών μονάδων της Γενικής Διεύθυνσης Τελωνείων και Ε.Φ.Κ. Συγκεκριμένα, διανεμήθηκε ερωτηματολόγιο 36 ερωτήσεων, σε εργαζόμενους ΑΑΔΕ κυρίως Τελωνειακοί Υπάλληλοι, το Νοέμβριο 2022 που συμπληρώθηκε από 52 άτομα (ποσοστό απόκρισης 87%). Από την έρευνα φάνηκε ότι στο σύστημα που εφαρμόζεται δεν υπάρχει επάρκεια του διαθέσιμου ανθρώπινου δυναμικού. Αν και το σύστημα που εφαρμόζεται είναι επαρκές, παρόλα αυτά χρειάζονται βελτιώσεις και περισσότεροι έλεγχοι. Τα θέματα που απασχολούν τους ερωτώμενους είναι η ανάγκη αναμόρφωσης και επικαιροπο ίησης των τελωνειακών διατάξεων, το δαιδαλώδες φορολογικό σύστημα καθώς και η συνεργασία με τις αρχές.