Η συμπερίληψη στο Ελληνικό σχολείο: Αντιλήψεις και στάσεις εκπαιδευτικών γενικής αγωγής σχετικά με το συμπεριληπτικό σχολείο.

Abstract

Εισαγωγή: Η συμπεριληπτική εκπαίδευση είναι μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα εκπαιδευτικά συστήματα σε όλο τον κόσμο σήμερα. Με ένα σημαντικό ποσοστό του Ελληνικού μαθητικού πληθυσμού να αντιπροσωπεύει παιδιά με διαφορετικές εκπαιδευτικές ανάγκες, ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ή/και αναπηρία, υπάρχει αυξανόμενη ανησυχία να διερευνηθεί ποιες είναι οι στάσεις των εκπαιδευτικών απέναντι στη συμπεριληπτική εκπαίδευση, καθώς έχει αποδεχτεί ότι οι στάσεις των εκπαιδευτικών παίζουν σημαντικό ρόλο στην επιτυχή εφαρμογή της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης και επίσης κατά πόσο οι εκπαιδευτικοί της Γενικής Αγωγής είναι προετοιμασμένοι στην πρακτική εφαρμογή της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης. Σκοπός: Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να διερευνηθούν: α) οι στάσεις και οι αντιλήψεις των εκπαιδευτικών Γενικής Αγωγής στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση σχετικά με τη συμπεριληπτική εκπαίδευση γενικά και ειδικότερα ως προς τον τύπο αναπηρίας ή τις διαφορετικές εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών, β) εάν οι δημογραφικοί και επαγγελματικοί παράγοντες των εκπαιδευτικών επηρεάζουν τις στάσεις τους ως προς τη συμπεριληπτική εκπαίδευση και γ) ποιοι είναι οι παράγοντες που εμποδίζουν τη διαδικασία της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης στο ελληνικό σχολείο. Μέθοδος: Πραγματοποιήθηκε μια ποσοτική έρευνα με τη χρήση ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου. Το δείγμα της έρευνας αποτελούνταν από 200 εκπαιδευτικούς Γενικής Αγωγής που εργάζονται σε σχολεία της δημοτικής κοινότητας του 3ου διαμερίσματος της πόλης του Ηρακλείου. Στο ερωτηματολόγιο της έρευνας χρησιμοποιήθηκε η Κλίμακα Πολυδιάστατων Στάσεων προς την Συμπεριληπτική Εκπαίδευση (Multidimensional Attitudes Toward Inclusive Education Scale, MATIES) του Μahat (2008). Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2023. Τα δεδομένα της έρευνας κωδικοποιήθηκαν και αναλύθηκαν με τη χρήση του Στατιστικού πακέτου SPSS 25. Αποτελέσματα: Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι οι εκπαιδευτικοί Γενικής Αγωγής της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης έχουν γενικά θετική στάση απέναντι στην συμπερίληψη μαθητών με διαφορετικές εκπαιδευτικές ανάγκες, ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ή/και αναπηρία στις γενικές τάξεις των σχολείων και στην ισότιμη πρόσβασή τους στο τυπικό αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών. Ωστόσο, υπέδειξαν και ορισμένα εμπόδια στην εφαρμογή της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης όπως η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού υποστήριξης, οι ακατάλληλες κτιριακές υποδομές στις σχολικές μονάδες η έλλειψη ειδικού τεχνολογικού/ υλικοτεχνικού εξοπλισμού, η έλλειψη κρατικής χρηματοδότησης, η έλλειψη μόνιμων εκπαιδευτικών ειδικής αγωγής στα σχολεία γενικής εκπαίδευσης κ.α. Τα δημογραφικά και επαγγελματικά χαρακτηριστικά των εκπαιδευτικών όπως το φύλο, η ηλικία, το μορφωτικό επίπεδο, τα έτη διδακτικής εμπειρίας, η εκπαίδευση/κατάρτιση σε θέματα Ειδικής Αγωγής, η προσωπική εμπειρία έχοντας παιδί στην οικογένεια ή συγγενικό πρόσωπο με ειδικές ανάγκες/αναπηρία και η εμπειρία διδασκαλίας σε μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ή/ και αναπηρία στην τάξη τους, βρέθηκε να σχετίζεται με τις στάσεις των εκπαιδευτικών. Τέλος, η πλειοψηφία των εκπαιδευτικών που συμμετείχαν στην έρευνα, δεν έχουν κάποια ειδίκευση σε θέματα Ειδικής Αγωγής. Συμπεράσματα: Τα ευρήματα υποδεικνύουν την ανάγκη κατάρτισης και εξειδίκευσης των εκπαιδευτικών γενικής αγωγής σε θέματα ειδικής αγωγής και συμπεριληπτικής εκπαίδευσης καθώς η πλειοψηφία των εκπαιδευτικών που συμμετείχαν στην έρευνα έχει υποδεχτεί στην τυπική του τάξη μαθητές με διαφορετικές εκπαιδευτικές ανάγκες, ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ή/και αναπηρία. Επίσης, κρίνεται αναγκαίο να πραγματοποιηθούν άμεσες παρεμβάσεις στις σχολικές μονάδες καθώς οι αίθουσες διδασκαλίας δεν είναι σχεδιασμένες για μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ή/ και αναπηρία, υπάρχει σοβαρή έλλειψη ειδικού τεχνολογικού/υλικοτεχνικού εξοπλισμού αλλά και έλλειψη χρηματοδότησης και υποστήριξης από το κράτος.