Συμβολή των σχολείων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας γενικής εκπαίδευσης στην ανάπτυξη μαθητών με διαταραχή αυτιστικού φάσματος: Στάσεις και αντιλήψεις εκπαιδευτικών, προσόντα και ελλείψεις στο προσωπικό ειδικής αγωγής

Abstract

Εισαγωγή: Οι διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές αποτελούν μια ομάδα νευροψυχιατρικών διαταραχών που χαρακτηρίζονται από καθυστερήσεις και αποκλίσεις στην κοινωνική, επικοινωνιακή και γνωστική ανάπτυξη. Η αυτιστική διαταραχή που εντάσσεται στην κατηγορία των διάχυτων αναπτυξιακών διαταραχών παρουσιάζει σοβαρά ελλείμματα στην επικοινωνία και την κοινωνική αλληλεπίδραση. Η εμφάνιση του αυτισμού αυξάνεται παγκοσμίως, με τις πιο πρόσφατες μελέτες επιπολασμού να δείχνουν ότι 1 στα 68 παιδιά έχει αυτισμό. Η ενσωμάτωση των παιδιών με Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ) στις τάξεις γενικής εκπαίδευσης έχει προσελκύσει σε μεγάλο βαθμό το ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια τόσο των εκπαιδευτικών όσο και των ερευνητών της ενταξιακής εκπαίδευσης. Η συμπεριληπτική/ενταξιακή εκπαίδευση επιδιώκει να εντάξει όλους τους μαθητές, συμπεριλαμβανομένων των μαθητών με ειδικές ανάγκες ή δυσκολίες, στο κοινό σχολικό περιβάλλον. Η διαφοροποιημένη διδασκαλία αποτελεί έναν τρόπο επίτευξης αυτού του στόχου, καθώς προσαρμόζει τη διδασκαλία στις ατομικές ανάγκες και εκτιμήσεις των μαθητών. Αυτή όμως η ανάγκη είναι δύσκολο να καλυφθεί όταν οι εκπαιδευτικοί γενικής και ειδικής αγωγής αρνούνται να συνεργαστούν, υπάρχουν ελλείψεις σε εκπαιδευτικούς ειδικής αγωγής και οι εκπαιδευτικοί γενικής αγωγής δεν έχουν την απαραίτητη κατάρτιση για να ανταποκριθούν στις ανάγκες των αυτιστικών παιδιών. Σκοπός: Σκοπός αυτής της έρευνας είναι η κατανόηση των στάσεων, του επιπέδου ετοιμότητας και των δυσκολιών που συναντώνται στην προσπάθεια συμπερίληψης μαθητών με ΔΑΦ σε περιβάλλοντα γενικής εκπαίδευσης. Εξετάσαμε επίσης, θέματα που κυμαίνονται από την προθυμία συνεργασίας των εκπαιδευτικών γενικής αγωγής με τους εκπαιδευτικούς ειδικής αγωγής, τα προσόντα των εκπαιδευτικών γενικής αγωγής για τη στήριξη μαθητών με αυτισμό έως τις επιπτώσεις των ελλείψεων προσωπικού, βασιζόμενοι σε ένα ικανοποιητικό δείγμα εκπαιδευτικών, διαφόρων ειδικοτήτων. Μέθοδος: Η διεξαγωγή της έρευνας πραγματοποιήθηκε μέσω ερωτηματολόγιου, το οποίο απαντήθηκε από 100 εκπαιδευτικούς το 80% των οποίων αποτελούσαν γυναίκες. Από τους εκπαιδευτικούς που συμμετείχαν 30 είναι εκπαιδευτικοί Α/θμιας και 30 εκπαιδευτικοί Β/θμιας, που εργάζονται σε σχολεία γενικής εκπαίδευσης της χώρας μας. Το υπόλοιπο 40% προέρχεται από εκπαιδευτικούς με βασικό πτυχίο ή μεταπτυχιακό στην ειδική αγωγή. Τα δεδομένα συλλέχθηκαν και αναλύθηκαν με τη χρήση των προγραμμάτων SPSS και Excel. Αποτελέσματα: Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι απόψεις των εκπαιδευτικών συνάδουν ως προς τη σημασία της κατανόησης της φύσης του αυτισμού για την εφαρμογή και τη δημιουργία εξατομικευμένων εκπαιδευτικών σχεδίων. Ωστόσο, διαπιστώθηκαν σημαντικά κενά στην προετοιμασία των εκπαιδευτικών και η πλειοψηφία θεώρησε ότι απαιτείται εξειδικευμένη κατάρτιση. Η πλειονότητα των ερωτηθέντων αναγνώρισε ότι οι ελλείψεις προσωπικού στην ειδική εκπαίδευση έχουν επιζήμια επίδραση στις επιδόσεις των μαθητών. Παρά το γεγονός ότι τα σχολεία διέφεραν ως προς την ετοιμότητά τους να εκπαιδεύσουν παιδιά με ΔΑΦ, ένα σημαντικό ποσοστό των εκπαιδευτικών, θεώρησε ότι τα μέλη του εκπαιδευτικού προσωπικού επιδεικνύουν συνήθως θετική στάση προς τον αυτισμό. Συμπεράσματα: H έρευνα αναδεικνύει την επείγουσα ανάγκη για την ύπαρξη μιας πολύπλευρης στρατηγικής ώστε να διασφαλιστεί ότι τα γενικά σχολεία διαθέτουν επαρκείς πόρους και οι εκπαιδευτικοί γενικής αγωγής τις απαραίτητες γνώσεις για την παροχή εκπαίδευσης υψηλής ποιότητας σε παιδιά με ΔΑΦ.