Ανάπτυξη μεθοδολογίας και δεικτών για την ανάλυση και οπτικοποιήση ιδιοτήτων δημοσιεύσεων ανοικτής πρόσβασης: ανοικτότητα, απήχηση, έμφυλα χαρακτηριστικά συγγραφέων

Σαλαμούρα, Αθανασία

Methodology and indicators development for the analysis and visualization of open access publications properties: openness, impact, author’s gender characteristics

Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία

Author

Σαλαμούρα, Αθανασία

Date

2024-03-04

Advisor

Kapidakis, Sarantos

alis_226682011.pdf (1.437Mb)

Keywords

Αναφορές εργασιών ; Απήχηση εργασιών ; Οπτικοποίηση πληροφορίας ; Έμφυλα χαρακτηριστικά ; ΣΕΑΒ ; HEAL-Link ; Gender study ; Visualization ; Citation count ; Publication impact

Abstract

Ο Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών υλοποιεί από το 2019 και εφεξής το πρόγραμμα του για την Ανοικτή Πρόσβαση με τη μορφή οικονομικής υποστήριξης των συγγραφέων που προέρχονται από Ιδρύματα-Μέλη του ΣΕΑΒ. Παράλληλα, για να είναι αποδοτική η εργασία του και να υπάρχει η διαφάνεια που προωθεί ενάρετα παραδείγματα, έχει υλοποιηθεί ένα πρόγραμμα παρακολούθησης, καταγραφής, ανάλυσης και αναφοράς της προόδου του προγράμματος του. Το πρόγραμμα αυτό υλοποιείται από τη Μονάδα Επιστημονικής Επικοινώνησης που έχει έδρα στο Παράρτημα του Συνδέσμου στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Στην παρούσα εργασία οι 443 επιστημονικές εργασίες που υποστηρίχθηκαν οικονομικά από τον ΣΕΑΒ, είτε με έκπτωση, είτε με πλήρη απαλλαγή στο τέλος δημοσίευσης, την πρώτη τριετία εφαρμογής 2019-2021, αναλύονται για να φανεί πως συνδέονται με το υπόλοιπο οικοσύστημα της ανοικτότητας. Πιο συγκεκριμένα, εξετάζονται: • Η προέλευση των αναφορών των εργασιών (cited references) με όρους ανοικτότητας, π.χ. εργασίες σε χρυσά περιοδικά, και με όρους τύπου, π.χ. άρθρο ή κεφάλαιο βιβλίου • Η απήχηση των εργασιών αυτών με όρους αναφοράς (citations) και πως αυτή η απήχηση κατανέμεται στα επιστημονικά πεδία • Η διαφοροποίηση ή μη έμφυλων χαρακτηριστικών των συγγραφέων και πως αυτή κατανέμεται στα επιστημονικά πεδία. Η εργασία καταλήγει στην ανάπτυξη μιας μεθοδολογίας για την εξερεύνηση των ανωτέρω ιδιοτήτων και την οπτικοποίηση των δεικτών τους σε προηγμένα γραφήματα οπτικοποίησης της πληροφορίας, όπως steamgraphs και Sankey charts.

Abstract

The Hellenic Academic Libraries Link (HEAL-Link) has been implementing its Open Access program since 2019, providing financial support to authors coming from HEAL-Link’s institutional members. To ensure efficiency and transparency, a monitoring, recording, analysis, and reporting program has been implemented to track the progress of the program. This program is conducted by the Scholarly Communication Unit based at the University of Patras, as a HEAL-Link branch. In this study, the 443 scientific papers that received financial support from HEAL-Link during the first three years of the Open Access agreements’ implementation (2019-2021) are analyzed to examine their connection to the broader openness ecosystem. Specifically, the following aspects are examined: • The origin of the cited references in the papers in terms of openness, such as works published in gold open-access journals, and in terms of type, such as articles or book chapters. • The impact of these papers in terms of citations and how this impact is distributed across scientific fields. • The differentiation or lack thereof in terms of gender characteristics of the authors and how this is distributed across scientific fields. The study concludes with the development of a methodology for exploring these properties and visualizing their indicators through advanced information visualization graphs, such as steamgraphs and Sankey charts.