Η βυζαντινή μουσική ως θεραπευτικό εργαλείο για μαθητές με ΔΕΠΥ

Παπαγεωργίου, Αθανάσιος

Byzantine music as a therapeutic tool for students with ADHD

Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία

Author

Παπαγεωργίου, Αθανάσιος

Date

2024-07-12

Advisor

Δελή, Ερμιόνη

Μεταπτυχιακή εργασία (935.2Kb)

Keywords

ΔΕΠΥ ; Βυζαντινή μουσική ; Θεραπευτικό εργαλείο ; Παρέμβαση

Abstract

Εισαγωγή: Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) είναι μια συχνή νευροαναπτυξιακή διαταραχή που επηρεάζει περίπου το 5% των παιδιών παγκοσμί-ως. Παρά την αποτελεσματικότητα των πολυτροπικών θεραπειών -συμπεριλαμβανομένων των φαρμακολογικών, ψυχολογικών και ψυχοεκπαιδευτικών μεθόδων- η ΔΕΠΥ συχνά ε-πιμένει στην ενήλικη ζωή και συνδέεται με σημαντικές συννοσηρότητες. Η μουσικοθερα-πεία έχει δείξει ότι υπόσχεται τη διαχείριση των συμπτωμάτων διαφόρων νευροαναπτυξια-κών διαταραχών, συμπεριλαμβανομένης της ΔΕΠΥ. Η παρούσα μελέτη διερευνά τις δυνα-τότητες της βυζαντινής μουσικής ως θεραπευτικό εργαλείο για μαθητές με ΔΕΠΥ. Σκοπός: Σκοπός της παρούσας βιβλιογραφικής ανασκόπησης είναι η αξιολόγηση των θε-ραπευτικών δυνατοτήτων της βυζαντινής μουσικής στη διαχείριση των συμπτωμάτων της ΔΕΠΥ σε παιδιά και εφήβους. Η ανασκόπηση αποσκοπεί στη σύνθεση των υφιστάμενων ερευνών σχετικά με την επίδραση της μουσικοθεραπείας στη ΔΕΠΥ και στη διερεύνηση του κατά πόσον ο δομημένος και ρυθμικός χαρακτήρας της βυζαντινής μουσικής μπορεί να προσφέρει παρόμοια οφέλη. Μέθοδος: Πραγματοποιήθηκε συστηματική βιβλιογραφική ανασκόπηση, η οποία κάλυψε δημοσιεύσεις από τον Ιανουάριο του 1970 έως τον Σεπτέμβριο του 2023. Οι βάσεις δεδο-μένων που αναζητήθηκαν περιλάμβαναν τις PubMed, Cochrane Library, Medline, Google Scholar και PsycINFO. Οι λέξεις-κλειδιά που χρησιμοποιήθηκαν ήταν «βυζαντινή μουσι-κή», «μουσικοθεραπεία», «ΔΕΠΥ», «παιδιά», «έφηβοι», «νευροαναπτυξιακές διαταραχές» και «μη φαρμακολογική θεραπεία». Τα κριτήρια ένταξης επικεντρώθηκαν σε μελέτες με κριτές που αφορούσαν τη μουσικοθεραπεία για τη ΔΕΠΥ σε παιδιά και εφήβους, ενώ απο-κλείστηκαν οι αναφορές περιπτώσεων, τα editorials και οι μη αγγλικές δημοσιεύσεις. Αποτελέσματα: Η ανασκόπηση εντόπισε διάφορα βασικά θέματα στη βιβλιογραφία σχετι-κά με τη μουσικοθεραπεία για τη ΔΕΠΥ. Οι μελέτες ανέφεραν σταθερά ότι η μουσικοθε-ραπεία, τόσο μέσω της ενεργητικής εμπλοκής όσο και μέσω της παθητικής ακρόασης, βελ-τίωσε σημαντικά τις κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιότητες, την αυτοεκτίμηση, τον κινητικό συντονισμό, την προσοχή και την ομιλία σε παιδιά με ΔΕΠΥ. Ωστόσο, δεν υπάρ-χουν συγκεκριμένες μελέτες που να επικεντρώνονται αποκλειστικά στη βυζαντινή μουσική για τη ΔΕΠΥ. Παρόλα αυτά, οι εγγενείς διαλογιστικές και δομημένες ιδιότητες της βυζα-ντινής μουσικής ευθυγραμμίζονται καλά με τα θεραπευτικά στοιχεία που έχουν βρεθεί απο-τελεσματικά σε άλλες μορφές μουσικοθεραπείας. Συμπεράσματα: Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η μουσικοθεραπεία είναι μια πολύτιμη μη φαρμακολογική παρέμβαση για τη διαχείριση των συμπτωμάτων της ΔΕΠΥ. Αν και δεν υπάρχουν άμεσες αποδείξεις για τη βυζαντινή μουσικοθεραπεία, η δομημένη και ρυθμική φύση της υπόσχεται παρόμοια θεραπευτικά οφέλη. Η μελλοντική έρευνα θα πρέπει να επι-κεντρωθεί σε εμπειρικές μελέτες για την επικύρωση της αποτελεσματικότητας της βυζαντι-νής μουσικής ειδικά για τη ΔΕΠΥ, διευρύνοντας ενδεχομένως τη θεραπευτική εργαλειοθή-κη για εκπαιδευτικούς και θεραπευτές. Η παρούσα ανασκόπηση υποστηρίζει την ευρύτερη εφαρμογή και τη συνεχή διερεύνηση της μουσικοθεραπείας, ιδίως της βυζαντινής μουσικής, ως συμπληρωματικής θεραπείας για τη ΔΕΠΥ.

Abstract

Introduction: Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) is a common neurode-velopmental disorder that affects about 5% of children worldwide. Despite the effective-ness of multimodal treatments - including pharmacological, psychological and psychoedu-cational methods - ADHD often persists into adulthood and is associated with significant comorbidities. Music therapy has shown promise in managing the symptoms of several neu-rodevelopmental disorders, including ADHD. This study explores the potential of Byzan-tine music as a therapeutic tool for students with ADHD. Purpose: The purpose of this literature review is to evaluate the therapeutic potential of Byzantine music in managing ADHD symptoms among children and adolescents. The re-view aims to synthesize existing research on music therapy's impact on ADHD and investi-gate whether the structured and rhythmic nature of Byzantine music can offer similar bene-fits. Method: A systematic literature review was conducted, covering publications from January 1970 to September 2023. Databases searched included PubMed, Cochrane Library, Med-line, Google Scholar, and PsycINFO. Keywords used were «Byzantine music,» «music therapy,» «ADHD,» «children,» «adolescents,» «neurodevelopmental disorders,» and «non-pharmacological treatment.» Inclusion criteria focused on peer-reviewed studies in-volving music therapy for ADHD in children and adolescents, while excluding case re-ports, editorials, and non-English publications. Results: The review identified several key themes in the literature on music therapy for ADHD. Studies consistently reported that music therapy, through both active engagement and passive listening, significantly improved social and emotional skills, self-esteem, motor coordination, attention, and speech in children with ADHD. However, no specific studies focused exclusively on Byzantine music for ADHD. Nevertheless, the inherent meditative and structured qualities of Byzantine music align well with the therapeutic elements found effective in other forms of music therapy. Discussion: The findings suggest that music therapy is a valuable non-pharmacological in-tervention for managing ADHD symptoms. While direct evidence on Byzantine music therapy is lacking, its structured and rhythmic nature holds promise for similar therapeutic benefits. Future research should focus on empirical studies to validate the efficacy of Byz-antine music specifically for ADHD, potentially expanding the therapeutic toolkit for edu-cators and therapists. This review supports the broader application and continued explora-tion of music therapy, particularly Byzantine music, as a complementary treatment for ADHD.