Ο ρόλος της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στη διαμόρφωση  της παγκόσμιας πολιτότητας

Ρουμελιώτης, Ανδρέας

The role of higher education in the configuration of global citizenship

Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία

Author

Ρουμελιώτης, Ανδρέας

Date

2024-07-08

Advisor

MOUSENA, ELENI

διπλωματική πολιτότητα με i (4) (3).pdf (1.041Mb)

Keywords

Πολιτότητα ; Τριτοβάθμια εκπαίδευση ; Ενεργός πολίτης ; Δημοκρατία

Abstract

Ένας από τους σημαντικότερους ρόλους που καλείται να επιτελέσει η εκπαίδευση είναι η καλλιέργεια της Πολιτότητας στους εκπαιδευόμενους. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια φαίνεται αυτή η λειτουργία της να κερδίζει όλο και περισσότερα βλέμματα της εγχώριας και μη επιστημονικής κοινότητας, που εστιάζει στις ποικίλες εκφάνσεις που μπορεί να λάβει, όπως η περιβαλλοντική, η παγκόσμια κτλ. Θα μπορούσε το Πανεπιστήμιο να συμβάλλει στην προσπάθεια καλλιέργειάς της -και ιδίως στην παγκόσμια εκδοχή της- και με ποιον τρόπο; Έτσι, σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να αναδείξει τη διαχρονικότητα τόσο της έννοιας της Πολιτότητας, όσο και της σημασίας της για την πρόοδο του ατόμου και της κοινωνίας εν γένει. Συνάμα, επιδιώκει να προβάλλει τον ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν τα εκπαιδευτικά ιδρύματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην καλλιέργεια και προώθησή της, αλλά και να αναδείξει την κατάσταση που επικρατεί σήμερα. Τέλος, απώτερος σκοπός της είναι η παρουσίαση των τρόπων και των μεθόδων μέσω των οποίων θα μπορέσει να επιτευχθεί ο ενστερνισμός της από φοιτητές, αλλά και να εξετάσει κατά πόσο ο πιο πρόσφατος νόμος (4957/2022) που αφορά τα πανεπιστήμια ανταποκρίνεται σε αυτόν τον σκοπό. Το σύνολο της βιβλιογραφίας συμφωνεί πως η καλλιέργεια της παγκόσμιας Πολιτότητας είναι μία ακανθώδης διαδικασία, που γίνεται ακόμα πιο δύσκολη υπόθεση εξαιτίας πλήθους προσκομμάτων, όπως η κυριαρχία του χρησιμοθηρικού πνεύματος της μετανεωτερικής εκδοχής της γνώσης. Μάλιστα, για να μπορέσει το πανεπιστήμιο να συμβάλει στη διαμόρφωση της παγκόσμιας Πολιτότητας απαιτείται η υιοθέτηση της εναλλαγής και της ποικιλίας των ασκούμενων διδακτικών μεθόδων και ο παραγκωνισμός του καθηγητοκεντρικού μοντέλου, κάτι το οποίο πρέπει να αποτελεί βασικό αίτημα του συνόλου της εκπαιδευτικής κοινότητας. Σίγουρα, η βιωματική και ενεργητική μάθηση μπορεί να συντελέσει σε αυτό, αφού έτσι ενισχύονται η αυτονομία, η δημιουργικότητα, η καινοτομία και η ανάπτυξη δεξιοτήτων που θεωρούνται μείζονος σημασίας για την εκπαίδευση του δημοκρατικού πολίτη του 21ου αιώνα. Συνάμα, η κινητικότητα και η διεπιστημονικότητα πρέπει να επιδιώκεται και σε πανεπιστημιακό επίπεδο, αφού το ίδιο οφείλει να μεριμνά για την ολόπλευρη ανάπτυξη του ατόμου και να μην υπηρετεί την στρεβλή σχέση της ολοκληρωτικής υποταγής στα κελεύσματα της αγοράς. Ωστόσο, είναι αμφίβολο κατά πόσον αυτά υπηρετούνται σε επαρκή βαθμό από όλους τους νόμους του 21ου αιώνα που αφορούν την τριτοβάθμια εκπαίδευση στη χώρα μας.

Abstract

One of the most important roles that education is called to fulfill is the culti vation of citizenship in learners. In fact, in recent years this function seems to be gaining more and more attention from the domestic and non-scientific community, which focuses on the various manifestations it can take, such as environmental, global, etc. Could the University contribute to its cultivation effort - and especially in its global version - and in what way? The purpose of this paper is to highlight the timelessness of both the concept of citizenship and its importance for the progress of the individual and society in general. At the same time, it seeks to highlight the role that educational institutions of higher educa tion can play in its cultivation and promotion, but also to highlight the situation that prevails today. Finally, its ultimate purpose is to present the ways and methods through which its adoption by students can be achieved, but also to examine whether the most recent law (4957/2022) concerning universities meets this purpose. Τhe cultivation of global citizenship is a thorny process, made even more dif ficult by a multitude of obstacles. In fact, in order for the university to contribute to the formation of global citizenship, it is necessary to adopt the rotation and variety of the teaching methods practiced and the marginalization of the professor-centered model, which should be a basic request of the entire educational community. Certainly, experien tial and active learning can contribute to this, since it enhances autonomy, creativity, inno vation and the development of skills that are considered of major importance for the edu cation of the democratic citizen of the 21st century. At the same time, mobility and inter disciplinarity must also be pursued at the university level, since the same must ensure the all-round development of the individual and not serve the distorted relationship of total submission to the dictates of the market. However, it is questionable whether these are adequately served by all the 21st century laws concerning higher education in our country.