Αγορά υπηρεσιών εκπαίδευσης μεταπτυχιακού επιπέδου στην Ελλάδα: αποτύπωση της προσφοράς μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών στο μάρκετινγκ
Market for postgraduate education services in Greece: an assessment of the supply of postgraduate programmes in marketing
Λέξεις-κλειδιά
Μάρκετινγκ ; Μεταπτυχιακές σπουδές ; ΕλλάδαΠερίληψη
Η ανώτατη εκπαίδευση στην Ελλάδα έχει υποστεί πολλές μεταβολές κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών. Μία από αυτές είναι και μεγάλη αύξηση των Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών που οδηγούν σε Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης (ΜΔΕ).
Η πλειοψηφία αυτών προσφέρεται στο πεδίο «Οικονομία – Διοίκηση». Παρά την αυξημένη προσφορά (που καλύπτει, προφανώς, την εκδηλωθείσα ζήτηση σε μια πολύ «ζωντανή» αγορά) των προγραμμάτων αυτών, δεν έχει υπάρξει μια συστηματική καταγραφή αυτών σχετικά με τα χαρακτηριστικά τους και, ιδίως, σχετικά με το αν προσφέρονται από δημόσια ή / και ιδιωτικά Ιδρύματα. Στην παρούσα εργασία έγινε μια έρευνα για την αποτύπωση της αγοράς (από την πλευρά της προσφοράς) των μεταπτυχιακών προγραμμάτων στο αντικείμενο του Μάρκετινγκ. Εξ όσων είναι γνωστά, ίδια ή παρόμοια έρευνα δεν έχει διεξαχθεί, μέχρι σήμερα, στην Ελλάδα. Έτσι, τα ερωτήματα που τέθηκαν αφορούσαν τον αριθμό και το ποια είναι τα μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών στο αντικείμενο του Μάρκετινγκ που προσφέρονται στην Ελλάδα, τα χαρακτηριστικά που έχουν και το ποιες διαφορές και
ομοιότητες υπάρχουν στα χαρακτηριστικά αυτά μεταξύ Ελληνικών (δημόσιων και ιδιωτικών) και αλλοδαπών (ιδιωτικών) Ιδρυμάτων. Για να απαντηθούν τα ερωτήματα αυτά και μέσα στους χρονικούς και άλλους περιορισμούς που υπήρξαν, διεξήχθη έρευνα πρωτογενών στοιχείων για τη συγκέντρωση, καταγραφή, επεξεργασία και ανάλυση δεδομένων από τους δικτυακούς τόπους (websites) των Ιδρυμάτων και των προγραμμάτων, καθώς και από σχετικά Φύλλα Εφημερίδας της Κυβέρνησης (ΦΕΚ) (για τα δημόσια Ιδρύματα). Χρησιμοποιήθηκε η συγκέντρωση, καταγραφή και μέτρηση αριθμητικών / ποσοτικών δεδομένων ως
ποσοτική ερευνητική μεθοδολογία / προσέγγιση. Για τη συγκεκριμένη έρευνα επιλέχθηκε ο περιγραφικός ερευνητικός σχεδιασμός (συστηματική συλλογή πληροφοριών για να περιγράψει ένα φαινόμενο, κατάσταση ή πληθυσμό όπως αυτά υπάρχουν την παρούσα χρονική στιγμή). Ο τύπος των ποσοτικών δεδομένων που συνελέγησαν ήταν αυτός των στοιχείων/ δεδομένων που καταμετρούνται, δηλαδή, αφορούσε αριθμητικά δεδομένα ή δεδομένα που μπορούσαν να μετατραπούν σε αριθμητικά και τα οποία υπήρχαν στους δικτυακούς τόπους των Ιδρυμάτων και των προγραμμάτων και οι οποίοι χρησιμοποιήθηκαν ως πηγές. Ο πληθυσμός απαρτίστηκε από όλα τα προσφερόμενα μεταπτυχιακά προγράμματα στο αντικείμενο του Μάρκετινγκ από όλα τα Ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης της Ελλάδας. Λόγω του μικρού αριθμού αυτών και της ύπαρξης δικτυακών τόπων για όλα, επιλέχθηκε η απογραφή, δηλαδή, η συλλογή και ανάλυση δεδομένων από όλα τα μέλη ενός πληθυσμού. Η τεχνική / εργαλείο συλλογής των δεδομένων ήταν η εξέταση εγγράφων/ κειμένων των δικτυακών τόπων των Ιδρυμάτων και των μεταπτυχιακών προγραμμάτων, με σκοπό τον εντοπισμό, την απομόνωση και την καταγραφή των απαιτούμενων στοιχείων/ δεδομένων. Για την αποτύπωση αυτή ακολουθήθηκε η δομή του μείγματος Μάρκετινγκ υπηρεσιών (προϊόν [υπηρεσία], τιμή, διανομή, προώθηση, ανθρώπινο δυναμικό, διαδικασία και φυσική υπόσταση. Στην «προώθηση» και τη «φυσική υπόσταση» εντάχθηκε μόνο μια
μεταβλητή σε κάθε μία διότι τα στοιχεία που περιέχονται στους ιστοτόπους (websites) των Ιδρυμάτων δεν επιτρέπουν καταγραφή και δεν έγινε επιτόπια επίσκεψη και, κατ’ επέκταση, συλλογή τέτοιου υλικού ή αντίστοιχη αποτύπωση. Τα αποτελέσματα της επεξεργασίας των συλλεγέντων δεδομένων δείχνουν ότι προσφέρονται είκοσι τέσσερα (24) προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών στο Μάρκετινγκ. Αν υπολογιστεί ο τρόπος προσφοράς (πλήρης και μερική φοίτηση, η γλώσσα (Ελληνική και Αγγλική) και οι διάφοροι τρόποι / εναλλακτικές προσφοράς αυτών (από απόσταση και δια ζώσης) και με δεδομένο ότι κάθε ένα από αυτά δέχεται δικούς του φοιτητές και λειτουργεί αυτόνομα, ο αριθμός τους φτάνει τα σαράντα τέσσερα (44). Τα προγράμματα αυτά προσφέρονται από εννέα (9) δημόσια και οκτώ (8) ιδιωτικά εκπαιδευτικά Ιδρύματα. Η έρευνα έδειξε ότι τα περισσότερα μεταπτυχιακά προγράμματα στο Μάρκετινγκ προσφέρονται από δημόσια Ιδρύματα (70%). Προσφέρονται κυρίως σε Αθήνα και
Θεσσαλονίκη, κάτι αναμενόμενο λόγω της πληθυσμιακής πυκνότητάς τους. Τα δημόσια Ιδρύματα προσφέρουν περισσότερα μεταπτυχιακά προγράμματα σε σχέση με τα ιδιωτικά. Τα προγράμματα προσφέρονται τόσο στην Ελληνική όσο και στην Αγγλική γλώσσα με την πρώτη να υπερτερεί σε μικρό βαθμό. Τα περισσότερα είναι αυτόνομα, δηλαδή, δεν είναι προϊόν συνεργασίας με άλλα τμήματα ή άλλα Ιδρύματα. Τα προγράμματα που προσφέρουν τα ιδιωτικά είναι περισσότερο αποτέλεσμα και διακρατικής συνεργασίας. Η μέση διάρκεια σπουδών είναι οι 18 μήνες, με τα δημόσια να έχουν περιπτώσεις μικρότερης και μεγαλύτερης διάρκειας από αυτή. Η αξιολόγηση των φοιτητών γίνεται κυρίως με τελικές εξετάσεις (στα δημόσια Ιδρύματα) ενώ δεν υπήρξε επαρκής συναφής πληροφόρηση για τα ιδιωτικά. Όλα τα προγράμματα απαιτούν δίδακτρα και μέρος αυτών προσφέρουν την επιλογή τμηματικής καταβολής για ευελιξία (κυρίως στα δημόσια Ιδρύματα). Αν και δεν υπήρξε αρκετή και σχετική πληροφόρηση, φαίνεται ότι αρκετά προγράμματα παρέχουν υποτροφίες. Κατά κανόνα, το ύψος των διδάκτρων είναι υψηλότερο στα ιδιωτικά
Ιδρύματα. Η διανομή (προσφορά) των προγραμμάτων ανά πόλη δείχνει μια συγκέντρωση σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, με τα ιδιωτικά να έχουν παρουσία και σε άλλες πόλεις. Προσφέρονται και παρακολουθούνται κυρίως δια ζώσης αλλά και με μεικτό τρόπο (δια ζώσης και από απόσταση) (τα δημόσια), ενώ λιγότερα προσφέρονται αποκλειστικά από απόσταση. Στα ιδιωτικά καταγράφηκε κυρίως ο μεικτός τρόπος. Η πλειονότητα των προγραμμάτων δεν παρέχει πληροφόρηση σχετικά με την απονομή διακρίσεων σε φοιτητές που έχουν υψηλή επίδοση. Υπήρξαν ασθενείς ενδείξεις ότι τα δημόσια Ιδρύματα απονέμουν πιο συχνά αυτές τις διακρίσεις. Σε όρους ανθρώπινου δυναμικού, τα προγράμματα απασχολούν διδάσκοντες όλων των βαθμίδων, με τα δημόσια Ιδρύματα να έχουν μεγαλύτερο αριθμό διδασκόντων σε σύγκριση με τα ιδιωτικά, τα οποία απασχολούν κυρίως καθηγητές και επίκουρους καθηγητές. Αναφορικά με τη διαδικασία στο κομμάτι της εισδοχής / εισαγωγής στα προγράμματα, η πλειοψηφία των προγραμμάτων απαιτεί κατοχή βασικού πτυχίου, γνώση ξένης γλώσσας και συστατικές επιστολές ως απαραίτητες προϋποθέσεις. Η προσωπική συνέντευξη είναι μια προϋπόθεση εισαγωγής σε πολλά προγράμματα. Αντιθέτως, λίγα προγράμματα απαιτούν επαγγελματική προϋπηρεσία ή επιτυχία σε εισαγωγικές εξετάσεις. Στα προγράμματα των δημοσίων Ιδρυμάτων είναι συχνότερη η απαίτηση ελάχιστου βαθμού πτυχίου, ενώ, στων ιδιωτικών, υπάρχουν λιγότερο αυστηρές προϋποθέσεις. Στα κριτήρια που συνεκτιμώνται, τα δημόσια Ιδρύματα κάνουν συχνότερα συνεκτίμηση επαγγελματικής και ερευνητικής προϋπηρεσίας, ενώ, τα ιδιωτικά, δίνουν μικρότερη έμφαση σε αυτά. Όσον αφορά την φυσική υπόσταση, ένα μικρό ποσοστό Ιδρυμάτων παρέχει οδηγούς
σπουδών σε μορφή PDF ή άλλη, με τα δημόσια να υπερτερούν έναντι των ιδιωτικών. Τα συμπεράσματα αυτής της μελέτης παραθέτουν μια σχετικά ακριβή και λεπτομερή εικόνα των δραστηριοποιούμενων στην αγορά αυτή Ιδρυμάτων στο αντικείμενο του
Μάρκετινγκ. Η πληροφόρηση αυτή μπορεί να αξιοποιηθεί από Ιδρύματα που ενδεχομένως σκοπεύουν να παράσχουν μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών στο αντικείμενο αυτό, αφού περιλαμβάνει την καταγραφή της δραστηριότητας των
«ανταγωνιστικών» προγραμμάτων εκπαιδευτικών υπηρεσιών σε αυτό το τμήμα της αγοράς.
Περίληψη
Higher education in Greece has undergone many changes over the last few years. One of these is a large increase in the number of Postgraduate Programmes leading to a Master's Degree (M.Sc.). The majority of these are offered in the field of "Economics -
Management". Despite the increased supply (which obviously meets the expressed demand in a very 'vibrant' market) of these programmes, there has not been a systematic recording of these programmes in terms of their characteristics and, in particular, whether they are offered by public and / or private institutions. In this study, a survey was conducted to map the market (concerning the supply) of postgraduate programmes in the field of Marketing. To the best of our knowledge, the same or similar research has not been conducted, to date, in Greece. Thus, the questions raised concerned the number and kind of postgraduate programmes in Marketing offered in Greece, their characteristics and what differences and similarities exist in these characteristics between Greek (public and private) and foreign (private) institutions. In order to answer these questions within the time limit and other existing constraints, a primary data survey was conducted to collect, record, process and analyse data from the websites of the institutions and programmes, as well as from the relevant Government Gazette (for public institutions). Numerical / quantitative data collection, recording and measurement was used as a quantitative research methodology / approach. A descriptive
research design (systematic collection of information to describe a phenomenon, situation or population as they exist at the present time) was chosen for this research. The type of quantitative data collected was that of item / data counts, i.e., it involved numerical data or data that could be converted into numerical ones that existed on the institutions' and programmes' websites and were used as sources / references. The population consisted of all postgraduate programmes offered in the field of Marketing from all higher education institutions in Greece. Due to the small number of them and the existence of websites for all of them, a census was chosen, i.e., the collection and analysis of data from all members of a population. The data collection technique / tool was the screening of documents / texts of the institutions' and postgraduate programmes' websites in order to identify, isolate and
record the required information / data. For this mapping, the structure of the Services Marketing Mix (product [service], price,
place, promotion, people, process and physical evidence) was followed. In "promotion" and "physical evidence" only one variable in each was included because the data contained in the websites of the institutions do not allow recording and since there was no
on-site visit, such material was not collected or documented. The results of processing the collected data show that twenty-four (24) Master's degree programs in Marketing are offered. If the method of offering is considered (full and part time study, the language [Greek and English], the various ways / alternatives of offering them [distance and online]), and given that each of them accepts its own students and operates autonomously, their number reaches forty-four (44). These programs are offered by nine (9) public and eight (8) private educational institutions. The survey showed that most of the postgraduate programmes in Marketing are offered by public institutions (70%). They are mainly offered in Athens and Thessaloniki, which is to be expected given their population density. Public institutions offer more postgraduate programmes than private ones. The programmes are offered both in Greek and in English, with the former slightly predominating. Most are autonomous, i.e., they are not the product of collaboration with other departments or other institutions. The programmes offered by the private ones are more the result of interdepartmental and transnational cooperation. The average duration of studies is 18 months, with public ones having cases of shorter and longer duration. Student assessment is mainly done through final examinations (in public institutions), while there was insufficient relevant information for private institutions. All programmes require tuition fees and some of them are flexible, offering the option of payment in instalments (mainly in public institutions). Although there was not enough relevant information, it appears that several programmes offer scholarships. As a rule, the tuition fees are higher in private institutions. The distribution (offer) of programmes by city shows a concentration in Athens and Thessaloniki, with private programmes having a presence in other cities. They are offered and attended mainly in person (face-to-face) but also in a mixed mode (in person and online) (the public ones), while fewer are offered exclusively online. In the private sector, mixed mode was mainly recorded. The majority of programmes do not provide information on the awarding of distinctions to high-achieving students. There was weak evidence that public institutions more often
awarded such distinctions. In terms of human resources (people), the programmes employ faculty members of all levels, with public institutions having a larger number of faculty compared to private ones, which primarily employ professors and assistant professors. Regarding the admission process, the majority of programs require a bachelor's degree, knowledge of a foreign language, and recommendation letters as essential prerequisites. Personal interview is a prerequisite for admission to many programs. In contrast, few programmes require professional experience or entrance examinations. In public institutions’ programmes, minimum degree requirement (e.g. specific grade point average) is more common, while in private ones is less strict. Among the criteria taken into account, public institutions more often take professional and research experience into account, while private institutions place less emphasis on these. In terms of the physical evidence, a small proportion of institutions provide study guides in PDF format (or other), with public institutions outperforming private ones. The conclusions of this study provide a relatively accurate and detailed picture of the institutions active in this market in the field of Marketing. This information can be utilized by institutions that may intend to offer postgraduate programmes in this field, as it includes a snapshot of the activities of “competitive” educational service programmes in this market segment.
Αριθμός σελίδων
107Σχολή
Σχολή Διοικητικών, Οικονομικών & Κοινωνικών ΕπιστημώνΑκαδημαϊκό Τμήμα
Τμήμα Διοίκησης ΕπιχειρήσεωνΓλώσσα
ΕλληνικάΣυλλογή
Εκτός από όπου επισημαίνεται κάτι διαφορετικό, το τεκμήριο διανέμεται με την ακόλουθη άδεια:
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές