Έρευνα αγοράς ιστιοπλοϊκού τουρισμού : χαρακτηριστικά προϊόντος, προφίλ, κίνητρα & ανάγκες τουριστών – καταναλωτών. Προώθηση προϊόντος

Abstract

Η οικονομία της Ελλάδας βασίζεται κατά κύριο λόγο στον τουρισμό. Η εκτενής ακτογραμμή, η πληθώρα μικρών και μεγάλων νησιών σε κοντινή μεταξύ τους απόσταση, οι καταγάλανες θάλασσες, η φυσική ομορφιά του τόπου μας, οι ευνοϊκοί άνεμοι καθώς και η ποικιλομορφία στην αρχιτεκτονική καθιστούν την χώρα μας ιδανικό προορισμό ιστιοπλοϊκού τουρισμού. Ο ιστιοπλοϊκός τουρισμός ως εναλλακτική μορφή τουρισμού αφ’ ενός παρουσιάζει αφ’ εαυτού μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης στην Ελλάδα, αφ’ ετέρου παρέχει την δυνατότητα στις τοπικές οικονομίες να αναπτυχθούν επίσης.

Είναι αξιοσημείωτο ότι επιστημονικές μελέτες και εν γένει βιβλιογραφία που να διερευνά το προφίλ, τα κίνητρα και τις ανάγκες των τουριστών του ιστιοπλοϊκού τουρισμού είναι σχεδόν ανύπαρκτη τόσο σε διεθνές όσο και σε εγχώριο επίπεδο (Lam-Gonzalez et al., 2015a, 2015b, 2017; Lukovic, 2013; Spinelli & Benevolo, 2022). Η παρούσα εργασία εκπονήθηκε υπό το πρίσμα ότι ανάλογες μελέτες είναι αναγκαίες για τον σχεδιασμό της προώθησης και της ανάπτυξης του ιστιοπλοϊκού τουρισμού στη χώρα μας καθώς και για τον στρατηγικό σχεδιασμό με στόχο την βελτίωση των υποδομών και των προσφερόμενων υπηρεσιών. Ανεπαρκής γνώση του προφίλ, των αναγκών και των κινήτρων των τουριστών του ιστιοπλοϊκού τουρισμού έχει ως συνέπεια, όπως συχνά συμβαίνει, την προσφορά του προϊόντος με βάση τα κριτήρια των προμηθευτών ή/και των ιδιοκτητών σκαφών και τις ανάγκες της πολιτείας ενώ θα έπρεπε να εδράζεται στην ζήτηση (Chapapria, 2000).

Ως εκ τούτου, η παρούσα μελέτη εστιάζει στην αποτύπωση των χαρακτηριστικών του προϊόντος του ιστιοπλοϊκού τουρισμού ως υποσυνόλου του θαλάσσιου και του ναυτικού τουρισμού, στις μεθόδους που ακολουθούνται για την προώθησή του, στο προφίλ, τα κίνητρα, τις ανάγκες του τουρίστα καταναλωτή καθώς και τον βαθμό γνώσεών του σχετικά με την ιστιοπλοΐα.

Η μελέτη βασίστηκε σε δευτερογενείς πηγές από την ελληνική και την ξένη βιβλιογραφία καθώς και σε πρωτογενή έρευνα με τη συμπλήρωση ερωτηματολογίων από τυχαίο δείγμα τουριστών. Συγκεκριμένα, συμπληρώθηκαν 121 ερωτηματολόγια από τουρίστες ιστιοπλοϊκού τουρισμού πριν από τον απόπλου τους κατά την έναρξη των διακοπών τους. Οι συμμετέχοντες στην έρευνα ήταν άνδρες και γυναίκες όλων των ηλικιών με γνώσεις ιστιοπλοΐας στην πλειονότητά τους και συνήθως διέθεταν πρότερη εμπειρία ιστιοπλοϊκού τουρισμού στην Ελλάδα ή σε άλλες χώρες. Χρησιμοποιήθηκε πρωτογενής περιγραφική και επαγωγική στατιστική, διαρθρώθηκαν οι ερευνητικές υποθέσεις των μεταβλητών και στη συνέχεια με crosstabulation και με τον υπολογισμό της p-value απορρίφθηκαν ή έγιναν αποδεκτές οι ερευνητικές υποθέσεις. Καθ’ όλη τη διαδικασία, το ζητούμενο ήταν η εξαγωγή συμπερασμάτων εμπεριστατωμένων κατά το μέγιστο δυνατόν, προκειμένου να δοθούν ικανοποιητικές απαντήσεις στα ερευνητικά ερωτήματα που έχουν τεθεί.

Τα αποτελέσματα της έρευνας κατέδειξαν ότι οι ερωτώμενοι είχαν υψηλό οικονομικό κοινωνικό προφίλ και προέρχονταν, κατά κύριο λόγο, από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι περισσότεροι ήταν έγγαμοι ή σε σχέση και ταξίδευαν με την οικογένειά τους ή με φίλους, ως επί το πλείστο με monohull και λιγότερο με καταμαράν. Σημαντικό εύρημα αποτελεί το γεγονός ότι ένας ικανός αριθμός συμμετεχόντων δεν είχε μισθώσει επαγγελματικό πλήρωμα στο σκάφος αλλά διέθετε δίπλωμα ιστιοπλοΐας. Μεγάλο ήταν και το ποσοστό του δείγματός που διέθετε γνώσεις ιστιοπλοΐας εν γένει. Σημαντικό μέρος των συμμετεχόντων στην έρευνα είχε επισκεφθεί τη χώρα μας στο παρελθόν είτε ως προορισμό άλλου είδους διακοπών είτε για ιστιοπλοϊκό τουρισμό. Αρκετοί από τους επαναλαμβανόμενους πελάτες εξέτασαν και άλλες χώρες ως πιθανούς προορισμούς προτού καταλήξουν στην τελική τους απόφαση.

Επιπροσθέτως, από τις απαντήσεις του δείγματος καθίσταται εμφανές ότι η Κροατία ήταν επικρατέστερη ως εναλλακτικός ιστιοπλοϊκός προορισμός έναντι της Ελλάδας. Ιδιαίτερης βαρύτητας είναι επίσης το εύρημα πως όσοι είχαν πραγματοποιήσει ιστιοπλοϊκό τουρισμό κατά το παρελθόν, επέλεξαν να ναυλώσουν σκάφος σε χρονικό σημείο μεγαλύτερο των 7 μηνών πριν τον απόπλου. Η ναύλωση του σκάφους έγινε κατά βάση είτε μέσω εταιρειών yachting της χώρας προέλευσης είτε μέσω εταιρειών yachting της χώρας μας.

Τα αποτελέσματα της έρευνας κατέδειξαν ως κίνητρα, μεταξύ άλλων, την αγάπη των τουριστών για τη θάλασσα και το κολύμπι καθώς και την αίσθηση ελευθερίας που βιώνουν κατά την άσκηση του ιστιοπλοϊκού τουρισμού. Επιθυμούν να διασκεδάσουν και να αποδράσουν από τη ρουτίνα της καθημερινότητας, αποφεύγοντας την πολυκοσμία. Τέλος, τους ικανοποιεί η δυνατότητα που τους παρέχει ο ιστιοπλοϊκός τουρισμός να διαμορφώσουν οι ίδιοι το πρόγραμμά τους.

Τα προαναφερθέντα ευρήματα είναι ιδιαίτερα σημαντικά καθώς προσδιορίζουν τα χαρακτηριστικά της τουριστικής ζήτησης στην οποία θα πρέπει να βασιστεί ενδεχόμενη διαφήμιση και προώθηση του τουριστικού προϊόντος της χώρας μας.