Αξιοποίηση των Εικονικών Εργαστηριακών Περιβαλλόντων στη Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση

Abstract

Στη σύγχρονη εποχή της πληροφορίας, οι νέες τεχνολογίες προσφέρουν σημαντικές ευκαιρίες αναβάθμισης της εκπαιδευτικής πράξης. Σ’ αυτό το πλαίσιο, αποτελεί ενδιαφέρουσα προοπτική η διερεύνηση της χρήσης των νέων τεχνολογιών στη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών. Στην παρούσα εργασία λοιπόν μελετάται η αξιοποίηση των Εικονικών Εργαστηρίων και των προσομοιώσεων που υπάρχουν διαθέσιμα στο διαδίκτυο στη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών από τους δασκάλους της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Επιπλέον, διερευνάται η στάση των εκπαιδευτικών απέναντι σε αυτά, καθώς και οι κύριοι λόγοι που τους ωθούν ή τους αποτρέπουν στη χρήση τους στη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών. Στο πλαίσιο αυτό, αρχικά πραγματοποιείται βιβλιογραφική επισκόπηση, όπου παρουσιάζονται οι στόχοι της διδασκαλίας των Φυσικών Επιστημών στα σχολεία της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, καθώς και πως αυτοί εξυπηρετούνται από τις διάφορες θεωρίες μάθησης. Μέσα από την ανάλυση καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η διερευνητική μάθηση αποτελεί βέλτιστο τρόπο κατάκτησης της γνώσης από τους μαθητές, επομένως το πείραμα, τόσο το πραγματικό όσο και το εικονικό, αποτελεί βασικό εργαλείο της διδασκαλίας. Ακολουθεί η παρουσίαση του εικονικού πειράματος, καθώς και μια σύγκριση μεταξύ του εικονικού και πραγματικού πειράματος, ώστε να αναδειχθούν τα πιθανά τους πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Στη συνέχεια, ακολουθεί εμπειρική έρευνα με τη χρήση ερωτηματολογίου σε τυχαίο δείγμα δασκάλων. Το δείγμα αποτελείται από 108 δασκάλους που διδάσκουν στις δύο τελευταίες τάξεις του Δημοτικού Σχολείου. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, το σύνολο των δασκάλων του δείγματος αναγνωρίζει τη σπουδαιότητα της χρήσης των Εικονικών Εργαστηρίων, ως σημαντικό παράγοντα βελτίωσης της διδασκαλίας τους. Όμως, ένα πολύ σημαντικό μέρος των δασκάλων του δείγματος δεν γνωρίζει καθόλου την ύπαρξη των Εικονικών Εργαστηρίων, παρότι οι περισσότεροι είναι εξοικειωμένοι γενικότερα με την χρήση των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών. Το γεγονός αυτό, κυρίως οφείλεται στην έλλειψη ενημέρωσης και επιμόρφωσής τους. Ωστόσο, οι περισσότεροι απ’ αυτούς επιθυμούν να εξοικειωθούν με τα Εικονικά Εργαστήρια μέσω κατάλληλης επιμόρφωσης. Όσον αφορά στους δασκάλους που έχουν γνώση των Εικονικών Εργαστηρίων, ένα ελάχιστο μέρος δεν τα χρησιμοποιεί. Αναγνωρίζουν καθολικά τη χρησιμότητά τους στον εμπλουτισμό και στη βελτίωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας, αλλά και τα σημαντικά οφέλη που έχουν να προσφέρουν στους μαθητές. Μάλιστα, διαπιστώνεται ότι οι κύριοι λόγοι που τα Εικονικά Εργαστήρια δεν χρησιμοποιούνται δεν είναι διδακτικοί, αλλά έχουν να κάνουν με την έλλειψη υλικοτεχνικής υποδομής στα σχολεία, με τον περιορισμένο διδακτικό χρόνο που προβλέπει το αναλυτικό πρόγραμμα για τη διδασκαλία των μαθημάτων των Φυσικών Επιστημών, καθώς και με την απουσία κατάλληλης επιμόρφωσης από μέρους της πολιτείας για τη σωστή χρήση τους. Σύμφωνα με τα προαναφερθέντα, κρίνεται απαραίτητη η επιμόρφωσή των εκπαιδευτικών πάνω σ’ αυτά, καθώς και ο εξοπλισμός των σχολικών μονάδων με τα απαραίτητα τεχνολογικά μέσα που να υποστηρίζουν τη διδασκαλία τους.