H προσέγγιση STEAM ως εργαλείο διερευνητικής μάθησης σε παιδιά πρώιμης παιδικής ηλικίας
The STEAM approach as an inquiry learning tool in early childhood children
Λέξεις-κλειδιά
STEAM ; Φυσικές επιστήμες ; Τεχνολογία ; Μηχανική ; Τέχνες ; Μαθηματικά ; Διερευνητική μάθηση ; Ποιοτική έρευνα ; Προσχολική αγωγή ; Παιδιά πρώιμης παιδικής ηλικίαςΠερίληψη
Εισαγωγή: Η παρούσα διπλωματική εργασία διερευνά τη σημασία και τις δυνατότητες εφαρμογής της προσέγγισης STEAM (Science, Technology, Engineering, Arts, Mathematics) σε παιδιά πρώιμης παιδικής ηλικίας, με στόχο να εμπνεύσει παιδαγωγούς να την ενσωματώσουν στην παιδαγωγική διαδικασία, ενισχύοντας έτσι την ποιότητα της προσχολικής αγωγής. Η βιβλιογραφική ανασκόπηση αποκαλύπτει ότι η υιοθέτηση της διεπιστημονικής προσέγγισης STEAM στα παιδιά ενισχύει τη δημιουργικότητα, την κριτική σκέψη και τη συνεργασία, προωθώντας παράλληλα την ενεργό συμμετοχή τους και την επίλυση προβλημάτων. Η έλλειψη έρευνας σχετικά με την προσέγγιση STEAM στα μικρά παιδιά, αποτέλεσε κίνητρο για να ανιχνευθεί ο τρόπος που μπορεί να εφαρμοστεί αυτή η προσέγγιση μέσω της διερευνητικής μάθησης, αλλά και να μελετηθούν τυχόν θετικές επιδράσεις στις γνώσεις τους.
Σκοπός: Σκοπός της παρούσα διπλωματικής εργασίας είναι να διερευνηθεί, να καταγραφεί και να αξιολογηθεί ο τρόπος με τον οποίο ένα πρόγραμμα STEAM, μέσω της διερευνητικής μάθησης, προωθεί την καλλιέργεια γνωστικών δεξιοτήτων σε παιδιά πρώιμης παιδικής ηλικίας, αναδεικνύοντας καινοτόμες παιδαγωγικές πρακτικές.
Μέθοδος: Η ποιοτική έρευνα που πραγματοποιήθηκε είναι μια μελέτη περίπτωσης, που διεξήχθη σε ένα πλαίσιο προσχολικής αγωγής και συμμετείχαν 12 παιδιά πρώιμης παιδικής ηλικίας (3-4 ετών). Το παρόν ερευνητικό πρόγραμμα προσπάθησε να δώσει απαντήσεις στα ακόλουθα ερευνητικά ερωτήματα: α) Πώς η υιοθέτηση της προσέγγισης STEAM μέσω της διερευνητικής μάθησης, μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη των γνωστικών δεξιοτήτων, σε παιδιά πρώιμης παιδικής ηλικίας (3-4 χρόνων); β) Ποια τα οφέλη και τα πλεονεκτήματα της διερευνητικής μάθησης σε παιδιά πρώιμης παιδικής ηλικίας; γ) Ποιοι παράγοντες δυσχεραίνουν ή διευκολύνουν το σχεδιασμό και την εφαρμογή της προσέγγισης STEAM, σε παιδιά πρώιμης παιδικής ηλικίας;
Διενεργήθηκαν συνεντεύξεις και λήψη φωτογραφιών, βάση των οποίων δημιουργήθηκαν νοητικοί χάρτες, οι οποίοι σε συνδυασμό με γραπτές παρατηρήσεις, συνέβαλαν στη διερεύνηση των γνωστικών δεξιοτήτων που ανέπτυξαν τα μικρά παιδιά μετά την εφαρμογή της ερευνητικής παρέμβασης STEAM. Επιπρόσθετα, χρησιμοποιήθηκαν κλείδες παρατήρησης για την ανάλυση των πλεονεκτημάτων της διερευνητικής μάθησης, καθώς και ημερολόγιο αναστοχασμού για την εξέταση των παραμέτρων που ενίσχυσαν ή παρεμπόδισαν την υιοθέτηση της STEAM προσέγγισης. Η επεξεργασία των δεδομένων πραγματοποιήθηκε με θεματική και περιγραφική ανάλυση.
Αποτελέσματα: Στα αποτελέσματα που προέκυψαν με βάση την ανάλυση δεδομένων, παρατηρήθηκε σημαντική εξέλιξη στο γνωστικό επίπεδο των παιδιών μετά την εφαρμογή του ερευνητικού προγράμματος STEAM, υπογραμμίζοντας το ρόλο της προϋπάρχουσας γνώσης στην μαθησιακή διαδρομή και αναδεικνύοντας τόσο τα πλεονεκτήματα της διερευνητικής μάθησης, όσο και τους παράγοντες που συνέβαλαν ή ανέστειλαν την εφαρμογή της. Τα ερευνητικά ευρήματα επιβεβαίωσαν τα πλεονεκτήματα της διερευνητικής μάθησης σε επίπεδο ομάδας, συμμετοχής, συνεργασίας, δημιουργικότητας και κριτικής σκέψης. Όσον αφορά τις παραμέτρους που δυσκόλεψαν την υιοθέτηση της προσέγγισης STEAM, σημειώθηκε ανεπάρκεια στην παροχή τεχνολογικής υποστήριξης και πόρων, ανάγκη υποστηρικτικού πλαισίου για τους παιδαγωγούς (χρόνος, μικρές ομάδες παιδιών, επιμόρφωση παιδαγωγών, υποδομές), καταλήγοντας ότι απαιτείται προγραμματισμός, αναστοχασμός και ενεργή συμμετοχή όλων.
Συμπεράσματα: Τα συμπεράσματα της έρευνας υποδεικνύουν την επιτακτική ανάγκη υιοθέτησης της προσέγγισης STEAM στο ελληνικό σύστημα προσχολικής αγωγής, επιβεβαιώνοντας τον ολιστικό και διεπιστημονικό χαρακτήρα της. Η καινοτομία της προσέγγισης έγκειται στην ευκαιρία που παρέχει στα παιδιά για διερεύνηση και ενεργητική συμμετοχή στην μάθηση, καλλιεργώντας βασικές δεξιότητες καθοριστικές για την μελλοντική τους εξέλιξη, ως πολίτες και ως άνθρωποι.
Περίληψη
Introduction: This thesis explores the significance and potential applications of the STEAM approach (Science, Technology, Engineering, Arts, Mathematics) in early childhood education. Its aim is to inspire educators to integrate this approach into their teaching practices, with the goal of enhancing the quality of preschool education. A review of the literature highlights the many benefits of the STEAM framework for young children, including its ability to foster creativity, critical thinking, and collaboration, while also encouraging active participation and problem-solving. However, there is a lack of research specifically addressing the application of STEAM in early childhood settings. This gap motivated the present study, which investigates how the STEAM approach can be implemented through inquiry-based learning and examines its potential positive effects on children’s cognitive development.
Aim: The aim of this thesis is to explore, document, and evaluate how a STEAM programme, implemented through inquiry-based learning, supports the development of cognitive skills in early childhood. Additionally, the study seeks to highlight innovative teaching practices that emerge from integrating the STEAM approach into preschool education.
Method: This qualitative study uses a case study design and was conducted in a preschool setting with 12 children, all 3 to 4 years old. The research focused on addressing the following questions: a) How can adopting the STEAM approach through inquiry-based learning support the development of cognitive skills in early childhood (ages 3-4)? b) What are the main benefits of inquiry-based learning for preschool children? c) What factors hinder or support the design and implementation of the STEAM approach in early childhood education?
Interviews were conducted, and photographs were taken, which formed the basis for the development of concept maps. These maps, combined with written observations, facilitated the investigation of the cognitive skills developed by young children following the implementation of the STEAM research intervention. Additionally, observation checklists were employed to analyze the benefits of inquiry-based learning, while a reflective journal was used to examine the factors that supported or hindered the adoption of the STEAM approach. The data were analyzed using thematic and descriptive methods.
Results: The analysis revealed significant improvements in preschool children’s cognitive skills after the STEAM research project was implemented. The findings highlight the importance of prior knowledge in guiding children’s learning and underscore the benefits of inquiry-based learning, such as encouraging teamwork, active participation, collaboration, creativity, and critical thinking.
However, several challenges emerged in the implementation of the STEAM approach. These included limited access to technology and resources, insufficient training for educators, inadequate infrastructure, and time constraints. The results suggest that effective implementation of the STEAM approach requires careful planning, ongoing reflection, and active participation from all stakeholders. Support for educators—such as smaller class sizes, access to resources, and targeted professional development—is also critical.
Conclusions: The findings of this study highlight the urgent need to adopt the STEAM approach in the Greek preschool education system, emphasizing its holistic and interdisciplinary nature. The STEAM framework provides preschool children with meaningful opportunities to explore, inquire, and actively participate in the learning process, helping them develop key skills such as problem-solving, critical thinking, and collaboration. This approach offers a unique opportunity to integrate multiple disciplines into early childhood education in a way that engages and inspires children while supporting their overall cognitive, social, and creative development. The results of this study underline the importance of introducing the STEAM approach in preschool settings to help children develop the foundational skills needed to meet the challenges of the modern world.
Αριθμός σελίδων
138Σχολή
Σχολή Επιστημών Υγείας & ΠρόνοιαςΑκαδημαϊκό Τμήμα
Τμήμα Βιοϊατρικών ΕπιστημώνΤίτλος Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών
Παιδαγωγική μέσω Καινοτόμων Τεχνολογιών και Βιοϊατρικών ΠροσεγγίσεωνΓλώσσα
Ελληνικά
Εκτός από όπου επισημαίνεται κάτι διαφορετικό, το τεκμήριο διανέμεται με την ακόλουθη άδεια:
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές