Το αποτύπωμα άνθρακα ενός νηπιαγωγείου – Μελέτη περίπτωσης
The carbon footprint of a kindergarten: A case study
Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία
Συγγραφέας
Πασχάλη, Αγγελική
Ημερομηνία
2023-03-20Επιβλέπων
Spyridakos, AthanasiosΛέξεις-κλειδιά
Περιβαλλοντικό αποτύπωμα ; Αποτύπωμα άνθρακα ; Κλιματική αλλαγή ; Μελέτη περίπτωσης ; Νηπιαγωγείο ; Σχέδιο δράσης ; Ανάλυση κύκλου ζωής (LCA)Περίληψη
Σήμερα η ανθρωπότητα εκπέμπει πολύ μεγαλύτερη ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα από αυτήν που η γη μπορεί να απορροφήσει. Η περίσσεια παραμένει στην ατμόσφαιρα, οδηγεί σε ταχεία αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη η οποία με την σειρά της δημιουργεί προβλήματα ήδη αισθητά όπως ξηρασία, ακραία και απρόβλεπτα καιρικά φαινόμενα, λιώσιμο των πάγων και αύξηση της στάθμης της θάλασσας, καταστροφές σε σοδειές και μετακινήσεις μαζικά πληθυσμών λόγο των κλιματικών αλλαγών.
Παράλληλα η πρόσφατη ενεργειακή κρίση λόγω μείωσης της διάθεσης φυσικού αερίου επηρεάζει την οικονομική ισορροπία οδηγώντας σε οικονομική κρίση μέσω του πληθωρισμού. Το πρόβλημα της μείωσης του Αποτυπώματος Άνθρακα δεν αφορά σήμερα μόνο την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση των πολιτών ή την περιβαλλοντική εκπαίδευση των μελλοντικών γενεών, το οποίο και συνεχίζει να είναι ένας από τους πρωταρχικούς στόχους τις τελευταίες δεκαετίες. Αποτελεί πια ένα άμεσο και επιτακτικό πρόβλημα που καλούνται να αντιμετωπίσουν όλοι, από το μεμονωμένο άτομο ως οικονομική μονάδα και τα νοικοκυριά, τις επιχειρήσεις και τους δημόσιους οργανισμούς, έως τις οικονομίες ολόκληρων κρατών. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο η εκάστοτε σχολική μονάδα χρειάζεται να μεριμνήσει προς την κατεύθυνση της μείωσης του ενεργειακού της αποτυπώματος τόσο για περιβαλλοντικούς, όσο και για οικονομικούς λόγους εξίσου επιτακτικούς, με τους δεύτερους να είναι εξαιρετικά πιεστικοί σε χρονικά περιθώρια. Το συνολικό αποτύπωμα άνθρακα δεν μπορεί να υπολογιστεί ακριβώς λόγω της ανεπαρκούς γνώσης των δεδομένων σχετικά με τις πολύπλοκες αλληλεπιδράσεις μεταξύ των διεργασιών που συμβάλλουν στην εκπομπή αερίων, συμπεριλαμβανομένης της επίδρασης φυσικών διεργασιών που αποθηκεύουν ή απελευθερώνουν διοξείδιο του άνθρακα. Για το λόγο αυτό οι Ράιτ, Κεμπ, Ουίλιαμς πρότειναν τον ακόλουθο ορισμό ενός αποτυπώματος άνθρακα: Μια μέτρηση της συνολικής ποσότητας του διοξειδίου του άνθρακα (CO2) και του μεθάνιου (CH4) που εκπέμπει ένα ορισμένο μέγεθος πληθυσμού, ένα σύστημα ή μια δραστηριότητα, εξετάζοντας όλες τις αξιόπιστες πηγές, δεξαμενές και χώρους αποθήκευσης εντός του χωρικού και χρονικού ορίου του πληθυσμού, συστήματος ή δραστηριότητας ενδιαφέροντος. Υπολογίζεται ως το ισοδύναμο με διοξείδιο του άνθρακα, χρησιμοποιώντας το αξιόπιστο εκατονταετές δυναμικό παγκόσμιας υπερθέρμανσης (GWP100). Στα πλαίσια της εργασίας αυτής έγινε μία προσπάθεια να μετρηθεί το Αποτύπωμα Άνθρακα μίας μεμονωμένης σχολικής μονάδας νηπιαγωγείου κατά την διάρκεια της λειτουργίας της, με όσο το δυνατόν πιο λεπτομερή τρόπο και όσο τα δεδομένα και οι μετρήσεις το επιτρέπουν. Πρόκειται λοιπόν για μελέτη περίπτωσης ενός διθέσιου νηπιαγωγείου που λειτουργεί σε αυτόνομη σχολική εγκατάσταση από το 2008 και βρίσκεται σε ένα δήμο του Δυτικού τομέα της περιφέρειας Αττικής, στον πυκνό αστικό ιστό της Αθήνας. Από την ανάλυση των δεδομένων προέκυψε ότι το 51% του συνολικού αποτυπώματος Άνθρακα του νηπιαγωγείου προέρχεται από την χρήση ηλεκτρικής ενέργειας, το 24% από την χρήση πετρελαίου θέρμανσης, ένα 12% από την χρήση και κατανάλωση χαρτιού και το υπόλοιπο 13% από τις μετακινήσεις, την χρήση λοιπών υλικών κατά την διδακτική διαδικασία και λοιπών υλικών για την υγιεινή ,καθώς τέλος και από την χρήση του νερού. Η παραπάνω καταγραφή οδήγησε στον εντοπισμό των σημείων που μπορούν να υπάρχουν περιθώρια μείωσης του Αποτυπώματος Άνθρακα, τόσο άμεσα και βραχυπρόθεσμα όσο και μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Συντάχτηκε έτσι ένα Σχέδιο Δράσης που η σχολική μονάδα θα μπορούσε να ακολουθήσει ώστε να πετύχει την μείωση του συνολικού της Αποτυπώματος Άνθρακα. Το σχέδιο αυτό περιλαμβάνει σχετικά μέτρα μείωσης τα οποία και διακρίνει σε τρεις κατηγορίες: βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.
Περίληψη
Today humanity emits far more carbon dioxide than the earth can absorb. The excess remains in the atmosphere, leading to a rapid increase in global warming which in turn creates problems already felt such as drought, extreme and unpredictable weather events, melting ice and rising sea levels, crop damage and mass population movements due to climate change. At the same time, the recent energy crisis due to a reduction in the supply of natural gas is affecting the economic balance, leading to an economic crisis through inflation. The problem of reducing the carbon footprint is currently not only about environmental awareness of citizens or environmental education for future generations, which has been and continues to be one of the primary objectives in recent decades. It is now an immediate and urgent problem that everyone, from the individual as an economic unit and households, businesses and public organisations to the economies of entire countries, must address. In this context, the school in question needs to take steps to reduce its energy footprint for both environmental and economic reasons, the latter of which are extremely urgent in terms of timeframes. The total carbon footprint cannot be accurately calculated due to insufficient data on the complex interactions between the processes that contribute to gas emissions, including the influence of physical processes that store or release carbon dioxide. For this reason, Wright, Kemp, Williams proposed the following definition of a carbon footprint: a measurement of the total amount of carbon dioxide (CO2) and methane (CH4) emitted by a given population size, system, or activity, considering all credible sources, reservoirs, and storage sites within the spatial and temporal boundary of the population, system, or activity of interest. It is calculated as the carbon dioxide equivalent using the reliable 100-year global warming potential (GWP100). As part of this work, an attempt was made to measure the Carbon Footprint of an individual kindergarten school during its operation, in as detailed a manner as possible and as far as data and measurements allow. This is a case study of a two-seat kindergarten that has been operating in a stand-alone school facility since 2008 and is located in a municipality in the Western sector of the Attica region, in the dense urban fabric of Athens. The analysis of the data showed that 51% of the total carbon footprint of the kindergarten comes from the use of electricity, 24% from the use of heating oil, 12% from the use and consumption of paper and the remaining 13% from transportation, the use of other materials during the teaching process and other materials for hygiene, as well as the use of water. The above inventory has led to the identification of where there may be scope for reducing the Carbon Footprint, both in the immediate and short term and in the medium and long term. An Action Plan was thus drafted that the school unit could follow in order to achieve a reduction of its overall Carbon Footprint. This plan includes relevant reduction measures, which are divided into three categories: short, medium and long term.