Συνθέτοντας μουσική (με ρυθμικά – μελωδικά μοτίβα) μέσω της ανάπτυξης υπολογιστικής σκέψης από μαθητές Δημοτικού

Abstract

Η παρούσα Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία επικεντρώνεται στο βαθμό που μπορεί να υλοποιηθεί η διαθεματική προσέγγιση των δύο μαθημάτων (της πληροφορικής και της μουσικής) μέσα από την υλοποίηση των στόχων του εκάστοτε μαθήματος, χωρίς να υπονομεύεται η αξία κάποιου από τα παραπάνω. Πιο συγκεκριμένα, στο μάθημα της μουσικής τίθεται ως στόχος η διαδικασία της αναγνώρισης και σύνθεσης - δημιουργίας μελωδικών και ρυθμικών μοτίβων (ostinati), ενώ στην πληροφορική μαθησιακός στόχος αποτελεί η εκμάθηση διαδικασιών προγραμματισμού, όπως είναι η δομή επανάληψης, η ακολουθία εντολών, καθώς και η εφαρμογή της τεχνικής “live coding”.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε το Μάιο του 2023 σε δημοτικό σχολείο της Νέας Χαλκηδόνας και συμμετείχαν 19 μαθητές της Ε’ τάξης. Οι μαθητές, χωρισμένοι σε ομάδες των τεσσάρων ατόμων, είχαν ως τελικό στόχο τη σύνθεση ενός μελωδικού και ρυθμικού μοτίβου μέσω της συγγραφής κώδικα στη γλώσσα προγραμματισμού Scratch, καθώς και την εφαρμογή της τεχνικής live coding κατά τη διάρκεια της παρουσίασης του μουσικού τους έργου.

Για τη διεξαγωγή της έρευνας αξιοποιήθηκε η ποσοτική μέθοδος μέσα από την ανάλυση των απαντήσεων των ερωτηματολογίων, που δόθηκαν στους ίδιους τους μαθητές, αλλά και σε δέκα εκπαιδευτικούς μουσικής και πληροφορικής στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση.

Μέσα από τη σύνδεση των δύο διαδικασιών αυτών (μουσικής σύνθεσης – ανάπτυξης λογισμικού) τονίζεται η αξία της συμβολής του προγραμματισμού στη μουσική παιδαγωγική. Ειδικότερα, αποδεικνύεται ότι η ανάπτυξη υπολογιστικής σκέψης στους μαθητές ενισχύει την καλλιέργεια της δημιουργικότητάς τους, μέσα από την εφαρμογή νέων τεχνικών (όπως το live coding) προσφέροντάς τους νέες δυνατότητες (όπως αυτή του αυτοσχεδιασμού μέσω χρήσης κώδικα). Τέλος, φαίνεται ότι το ενδιαφέρον των μαθητών για την εκμάθηση της σχεδίασης και συγγραφής κώδικα αυξάνεται, όταν συνδυάζεται με ένα μάθημα τέχνης (όπως αυτό της μουσικής).