Ιοί και ιοειδή της αμπέλου - επιδημιολογία, διάγνωση και διαχείριση

Οικονομίδης, Γεώργιος

Grapevine viruses and viroids - epidemiology, diagnosis and management

Πτυχιακή εργασία

Author

Οικονομίδης, Γεώργιος

Date

2023-10-05

Advisor

Korkas, Elias

Πτυχιακή εργασία (1.487Mb)

Keywords

Άμπελος ; Ιοί ; Ιοειδή ; Μολυσματικός εκφυλισμός ; Συστροφή των φύλλων ; Βοθρίωση του ξύλου ; Κηλίδωση του φύλλου

Abstract

Το αμπέλι θεωρείται μία καλλιέργεια με ιδιαίτερο οικονομικό ενδιαφέρον, ενώ επιπλέον αποτελεί μία από τις σημαντικότερες καλλιέργειες, σε παγκόσμιο επίπεδο ήδη από την αρχαιότητα. Με την εξάπλωση του αμπελιού, αρχικά με την κλωνική επιλογή και στη συνέχεια με τον αγενή πολλαπλασιασμό, έκαναν την εμφάνιση τους αρκετοί ιοί και ιοειδή, προκαλώντας καταστροφές στις καλλιέργειες. Σύμφωνα με τις βιβλιογραφικές πηγές, οι ιοί αυτοί δεν ήταν άγνωστοι, καθώς είναι πολύ πιθανό να συνυπήρχαν από τη νεολιθική εποχή. Σήμερα έχουν εντοπιστεί 70 ιοί, εκ των οποίων οι μισοί σχετίζονται με τα τέσσερα συμπλέγματα ασθενειών, δηλαδή τον μολυσματικό εκφυλισμό, τη συστροφή των φύλλων, τη βοθρίωση του ξύλου και τέλος τη κηλίδωση του φύλλου, καθώς και 7 ιοειδή εκ των οποίων 2 έχουν σοβαρά δυσμενή αποτελέσματα στον αμπελώνα. Οι πιο συχνοί ιοί είναι ο GFLV, GLR, GVA και GFkV έχοντας αξιόλογες αρνητικές επιπτώσεις με τεράστια μείωση παραγωγής, επίδραση στα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά της ράγας και κατά συνέπεια στο τελικό προϊόν, τον οίνο. Σε περίπτωση που ο ιός δε βρίσκεται σε λανθάνουσα φάση, είναι δυνατός ο περιορισμός του σε σύντομο χρονικό διάστημα. Αξίζει να σημειωθεί πως είναι χρήσιμο να γνωρίζεται η επιδημιολογία του κάθε ιού, διότι η συμπτωματολογία μπορεί να έχει διαφορετική εκδήλωση σε διαφορετικούς αμπελώνες. Η καλή υγιεινή, οι διεργασίες του εδάφους και η συστηματική παρακολούθηση των αμπελώνων αποτελούν προληπτικά μέτρα για την αντιμετώπιση των ιών. Ακόμη, βιολογικοί και χημικοί μέθοδοι καθώς και ο έλεγχος των φορέων που μεταφέρουν ιούς προστίθενται στη λίστα καταπολέμησης των μέτρων των ιών και ιοειδών του αμπελιού.

Abstract

The grapevine is considered to be a crop of particular economic interest, while in addition it is one of the most important crops, at a global level, since antiquity.With the spread of grapevine, first by clonal selection and then by asexual propagation, several viruses and viroids appeared, wreaking havoc on crops.According to the literature sources, these viruses were not unknown, as it is very likely that they coexisted since the Neolithic era. Today, 70 viruses have been identified, of which half are associated with the four disease clusters, i.e. infectious degeneration, leafroll, rugose wood and finally fleck, as well as 7 viruses of which 2 have severe adverse results in the vineyard. The most frequent viruses are GFLV, GLR, GVA and GFkV having remarkable negative effects with a huge reduction in production, impact on organoleptic characteristics of the berry and consequently on the final product, the wine. If the virus is not in a latent phase, it is possible to limit it in a short period of time. It is worth noting that it is useful to know the epidemiology of each virus, because the symptoms may have different manifestations in different vineyards. Good hygiene, soil treatments and systematic monitoring of vineyards are preventive measures to avoid the occurrence of viruses. Furthermore, biological and chemical methods as well as the control of virus-carrying vectors are added to the list of measures to combat grapevine viruses and viroids.