Φυτοχημεία, Διατροφική αξία, Παραδοσιακές χρήσεις και Θεραπευτική δράση της κάπαρης (Capparis spinosa L.)

Abstract

Η Capparis spinosa ή στα ελληνικά κάπαρη είναι ένας πολυετής θάμνος που ανήκει στην οικογένεια των καπαροειδών, αναπτύσσεται σε όλη την Μεσόγειο και έχει μια αξιοσημείωτη προσαρμοστικότητα στις αντίξοες συνθήκες του περιβάλλοντος. Η φυτοχημική σύσταση του φυτού είναι ιδιαίτερης σημασίας καθώς πέραν την υψηλής διατροφικής του αξίας με βιταμίνες Α, Ε, C, K, νιασίνη, ριβοφλαβίνη, φολικό οξύ, ανόργανα συστατικά και λιπαρά οξέα, είναι πλούσιο και σε αλκαλοειδή, θειογλυκοζιτικές ενώσεις, φλαβονοειδή, παράγωγα φουρανίου και πυρρολίου, τετρατερπένια, φαινολικά οξέα και στερόλες τα οποία μπορούν να επηρεάσουν θετικά την ανθρώπινη υγεία. Σύμφωνα με έρευνες το φυτό κάπαρη φαίνεται να είχε ανακαλυφθεί από την αρχαιότητα και το χρησιμοποιούσαν στην μαγειρική και στην ιατρική. Η μαγειρική του χρήση είναι σαν ορεκτικό ή γενικά σαν καρύκευμα σε διάφορα φαγητά λόγω της πικάντικης και ελαφρώς καυτερής γεύσης που έχει. Ενώ η ιατρική του χρήση είναι κυρίως ως διουρητικό, αναλγητικό, αντιυπερτασικό και γενικά θεραπευτικό της αναιμίας, των ρευματισμών, του κρυολογήματος και των γαστρεντερικών λοιμώξεων. Εξαιτίας όλων αυτών των θεραπευτικών αλλά και μαγειρικών ικανοτήτων, η κάπαρη θεωρείται μοναδική. Συγκεκριμένα τα εκχυλίσματα της, έχουν αποτελεσματικές αντιμικροβιακές, αντιοξειδωτικές, ηπατοπροστατευτικές, αντιφλεγμονώδεις, αντικαρκινικές, νευροπροστατευτικές και αντιδιαβητικές δράσεις. Η παρούσα ανασκόπηση έχει ως σκοπό να συνοψίσει πληροφορίες για την Capparis spinosa όσον αφορά την προέλευση, την βοτανική και ταξινομική περιγραφή, την καλλιέργεια, την φυτοχημεία, την διατροφική αξία, τις παραδοσιακές χρήσεις και τις θεραπευτικές δράσεις.