Μέθοδοι ανάλυσης µυκοτοξινών στα σταφύλια και στα παραγόµενα προϊόντα τους
Mycotoxin analysis in grapes and derived products
Λέξεις-κλειδιά
Σταφύλι ; Προϊόντα σταφυλιού ; Μυκοτοξίνες ; Ωχρατοξίνη Α ; Μέθοδοι ανάλυσης ; HPLC ; GCΠερίληψη
Οι µυκοτοξίνες είναι δευτερογενείς µεταβολίτες νηµατωδών µυκήτων που µπορούν να
προκαλέσουν δυσµενείς επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων και των ζώων. Οι µύκητες που
παράγουν µυκοτοξίνες, µαζί µε τις µυκοτοξίνες, αποτελούν µία σταθερή και σοβαρή απειλή
για τη γεωργία σε πολλά επίπεδα, καθώς µπορούν να προκαλέσουν σηµαντικές απώλειες
προϊόντων είτε λόγω της µόλυνσης των καλλιεργειών είτε λόγω της αλλοίωσης των
παραγόµενων τροφίµων. Επίσης, δηµιουργούνται προβλήµατα υποσιτισµού, καθώς η
ποιότητα των µολυσµένων τροφίµων υποβαθµίζεται. Το σταφύλι αποτελεί έναν από τους
σηµαντικότερους γεωργικούς τοµείς παγκοσµίως, µε αποτέλεσµα η ανίχνευση, ταυτοποίηση
και ποσοτικοποίηση των µυκοτοξινών να κρίνεται απαραίτητη. Στην παρούσα πτυχιακή
εργασία πραγµατοποιήθηκε βιβλιογραφική ανασκόπηση σχετικά µε τις σύγχρονες µεθόδους
ανάλυσης των µυκοτοξινών που µπορούν να ανιχνευθούν στα σταφύλια και στα παραγόµενα
προϊόντα τους, όπως ο οίνος, οι σταφίδες, ο χυµός σταφυλιού και το πετιµέζι. Οι κυριότερες
τεχνικές που χρησιµοποιούνται για την ανίχνευση των µυκοτοξινών είναι οι
χρωµατογραφικές τεχνικές, οι ανοσολογικές τεχνικές καθώς και οι βιοσένσορες. Στην
παρούσα ανασκόπηση αρχικά γίνεται µία προσπάθεια για την ολοκληρωµένη παρουσίαση
των µυκοτοξινών στις οποίες µπορεί να εκτεθεί το σταφύλι και τα παραγόµενα από αυτά
προϊόντα. Στη συνέχεια, µε βάση τις απαιτήσεις των παγκόσµιων κανονισµών για τις
µυκοτοξίνες και σύµφωνα µε τη σχετική βιβλιογραφία, παρουσιάζονται ορισµένες
µεθολογικές προσεγγίσεις για τον προσδιορισµό της µυκοτοξίνης. Τα ευρήµατα πρόσφατων
µελετών έδειξαν πως οι µυκοτοξίνες που συνήθως ανιχνεύονται στα προϊόντα σταφυλιού
είναι οι ωχρατοξίνες και πιο συγκεκριµένα η ωχρατοξίνη Α (ΟΤΑ). Η ωχρατοξίνη Α είναι
εξαιρετικά τοξική ακόµα και σε πολύ µικρές συγκεντρώσεις. Κατά συνέπεια είναι σηµαντική
η ανίχνευσή της αλλά και η πρόληψη ώστε να διασφαλιστεί η ασφάλεια των τροφίµων.
Περίληψη
Mycotoxins are secondary metabolites of nematode fungi that can cause toxic effects on
human and animal health. Mycotoxin-producing fungi, together with mycotoxins, are a
constant and serious threat to agriculture on many levels, as they can cause significant product
losses either through contamination of crops or spoilage of the food produced. Malnutrition
problems also arise, as the quality of contaminated food degrades. Grapes constitute one of
the most important agricultural sectors worldwide, as a result of which the detection,
identification and quantification of mycotoxins and related productive fungi is considered
essential. In the present thesis, a literature review was carried out on the modern methods for
the analysis of mycotoxins that can be detected in grapes and their products, such as wine,
raisins, grape juice and grape juice. The main techniques identified for the detection and
analysis of mycotoxins are divided into chromatographic techniques (HPLC, GC, LC),
immunological techniques (ELISA) and biosensors (optical, electrochemical). In this review,
an attempt is initially made to provide a comprehensive presentation of the mycotoxins to
which grapes and the products produced from them can be exposed. Then, based on the
requirements of the global regulations on mycotoxins and according to the relevant literature,
some methodological approaches for mycotoxin determination are presented. The findings of
recent studies have shown that the mycotoxins that are usually detected in grape products are
ochratoxins and more specifically ochratoxin A (OTA). Ochratoxin A is extremely toxic even
in very small concentrations. Consequently, its detection and prevention are important to
ensure food safety.